Fehîm-i Kadîm Dîvânı`nda kültür unsurları

Abstract

Çalışmada, 17. yüzyıl şairlerinden olan Fehîm-i Kadîm'in Dîvânı'ndaki kültür unsurlarına değinilmiştir. Şair; Sebk-i Hindi'nin Türk Edebiyatı'ndaki ilk ve önemli temsilcilerinden biridir. Çalışmamızdaki amaç Sebk-i Hindi'nin Türk Edebiyatı'nda etkisinin görülmeye başladığı dönemde yaşayan Fehîm'i Kadîm'in Dîvân'ında kültür unsurlarını tespit etmektir.Çalışmada, Tahir Üzgör'ün yayınladığı ?Fehîm'i Kadîm, Hayatı, Sanatı, Dîvân'ı ve Metnin Bugünkü Türkçesi( Ankara:1991)? isimli eser kaynak alınmıştır.Çalışmamızda öncelikle Fehîm-i Kadîm'in hayatı ve sanatı hakkında kısa bir bilgi verilmiş, kültür kavramı üzerinde durularak çalışmanın teorik zemini oluşturulmuştur. Bundan sonra asıl incelemeye geçilmiştir. Asıl inceleme ?Manevî Kültür? ve ?Maddî Kültür? adıyla iki ana başlık etrafında oluşturulmuştur. Manevî kültür; dîn, tasavvuf ve toplum; maddî kültür de inşâî unsurlar, imâlî unsurlar, diğer maddî unsurlar ile tabiat başlıkları altında ele alınmıştır. Çalışmada kültür ile ilgili olabileceği düşünülen her kelimeye yer verilmeye çalışılmış ve bunlarla ilgili kültür unsurları tespit edilmiştir. Sonuç kısmında inceleme hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır. Tezin sonuna da, incelemede kullandığımız kelimelerin Fehîm-i Kadîm Dîvânı'ndaki yerini gösteren ?İndeks? konulmuştur.Bu çalışmayla Fehîm-i Kadîm'in Dîvân'ında yer alan kültür unsurlarını inceleyerek Klasik şiirdeki kullanım şekillerine değinmiş olduğumuzu düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Fehîm-i Kadîm, Dîvân, 17. Yüzyıl, Kültür Unsurları, Sebk-i Hindi.

In this study, culture elements of Fehîm-i Kadîm, (who is) one of the 17. century poets, are mentioned. Poet is first and one of the important Sebk-i Hind?s represantatives. The aim of the study is determining the culture elements in the Dîvân of the Fehîm?i Kadîm, who was living in the period of the Sebk-i Hindi?s effects on the Turkish Liteature was seen.In the study ?Fehîm?i Kadîm, His Life, His Liteature, His Dîvân and Current Turkish Of The Text ( Ankara:1991)? which is published by Tahir Üzgör is profited as a source.In the study at first, Fehîm-i Kadîm?s life and liteature is given as a rundown, theorical ground is composed by dwelling on the culture concept. After that main examination is mentioned. Main examination is composed on two main topics, ?Moral Culture? and ?Material Culture?. Moral culture is approached on religion, Sufism and society; material culture is approached on structural elements, other material elements and natural properties. Every words that thinking releated with culture are given place in the study and releated cultural elements are determined. In the result, research is evaluated in general. End of the thesis dictionary ? index is fixed which shows places of every words that used in the research.With this study, usage of the classical poem are mentioned by examining the cultural elements of the Fehîm-i Kadîm?s Dîvân.Key Words: Fehîm-i Kadîm-i Divân, 17. Century, Cultural Elements, Sebk-i Hindi.