İş doyumu ve motivasyon düzeylerini etkileyen faktörlerin performansla ilişkisi: Turist rehberleri üzerine bir araştırma

Abstract

Turist rehberi davranışları, yeteneği ve bilgisi ile toplum ve ülke hakkında ziyaretçilere fikir ve bilgi veren, kendini, çalışma arkadaşlarını, işletmesini, ülkesini ve ülke halkını yabancılara karşı temsil eden en büyük sorumlulardan biridir. Bir ülkeye gelen yabancı, her ne kadar rehber kitaplara ve tanıtıcı bilgilere sahip olsa da o ülkenin dilini, kültürünü ve geleneklerini bilmediği için turist rehberlerine ihtiyaç duymaktadır. Çeşitli tanıtım ve reklam araçlarıyla kazanılan turistlerin satın aldığı turların güzel ve unutulmaz bir deneyime dönüşmesinde ve bu turistlerin sürekli ve sadık müşteriler haline gelmesinde turist rehberlerinin rolü oldukça büyüktür. Bu nedenle yetenekli, iyi motive olmuş, iş doyumu yüksek ve dolayısıyla yüksek performansa sahip turist rehberleri turizm sektörünün ihtiyaç duyduğu işgörenler olmaktadır.Çalışmada turist rehberlerinin iş doyumunu ve motivasyonlarını etkileyen faktörlerin performansla ilişkisinin belirlenmesi amacıyla bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada anket tekniği kullanılmış ve elde edilen veriler istatistikî analizlere tabi tutulmuştur. Araştırma sonunda ankete katılanların iş doyum düzeylerinin orta, motivasyon ve performans düzeylerinin ise yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. İş doyumunu en fazla etkileyen değişkenin içsel doyum ve motivasyonu en fazla etkileyen değişkenin ise psiko-sosyal araçlar olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte iş doyumu faktörleri ile performans arasındaki ilişkiler incelendiğinde; içsel doyum ile performans arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu, dışsal doyum ile performans arasındaki ilişkinin ise çok düşük düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Motivasyon faktörleri ile performans arasındaki ilişkiler incelendiğinde; ekonomik araçlar ile performans, psiko-sosyal araçlar ile performans ve örgütsel-yönetsel araçlar ile performans arasında pozitif ve anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmektedir. Performans ile ilişkinin en fazla olduğu motivasyon aracının ise örgütsel-yönetsel araçlar olduğu tespit edilmiştir.Çalışma beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde giriş ana başlığı altında çalışmanın problemine, amacına, önemine, varsayımlarına, sınırlılıklarına ve tanımlarına yer verilmektedir.İkinci bölüm ilgili alanyazın bölümünden oluşmakta ve ilgili alanyazın bölümü kuramsal çerçeve ve ilgili araştırmalar olarak iki kısımda ele alınmaktadır. Kuramsal çerçeve iş doyumu, motivasyon, performans ve turist rehberliği alt bölümleri olmak üzere dört bölümden oluşmakta ve bu konularla ilgili açıklamalar yapılmaktadır. İlgili araştırmalar bölümünde ise iş doyumu, motivasyon ve turist rehberliği ile ilgili yapılan araştırmalara yer verilmektedir.Çalışmanın üçüncü bölümünde; turist rehberlerinin iş doyumu ve motivasyon düzeylerine etki eden faktörlerin tespit edilerek performansla aralarında herhangi bir ilişkinin olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan araştırma süreci ve yöntemi değerlendirilmektedir.Dördüncü bölümde araştırmanın bulgularına ve son bölümde ise araştırmanın sonuçlarına yer verilmekte ve bu sonuçlara göre öneriler geliştirilmektedir.Anahtar Kelimeler: İş doyumu, Motivasyon, Performans, Turist Rehberi, Turizm.

Tourist guide is one who gives ideas and information about the community and the country to the visitors with his/her behaviors, abilities and knowledge and he/she also is one of the most responsible of representing himself/herself, his colleagues, enterprise, the country and the country people against foreigners. Although the foreign people coming into a country have guidebooks and promotional information, they needs tourist guides for not knowing that country's language, culture and tradition. The role of tourist guides is quite large on transforming the tours which purchased by tourists who have been won with a variety of promotional and advertising vehicles into a beautiful and an unforgettable experience and converting these visitors to become continuous and loyal customers as a result. Therefore, tourist guides who are capable, well motivated, high job satisfaction and therefore have a high performance are the employees needed by tourism industry.In the study, an investigation was made in order to determine the relationship between the factors affecting job satisfaction and motivation with performance of tourist guides. The survey technique was used in the study and the data obtained from tourist guides were subjected to statistical analysis. At the end of the study an average job satisfaction and a high degree of motivation and performance of the respondents were identified. The most affecting variable of the job satisfaction was intrinsic satisfaction and the most affecting variable of the motivation was psycho-social tools. However, when the relationships between the job satisfaction factors and performance were examined, the positive and meaningful relation between intrinsic satisfaction and performance and a very low level of relation between extrinsic satisfaction and performance were emerged. When the relationships between the motivation factors and performance were examined, the positive and meaningful relation between economic tools and performance, psycho-social tools and performance, organizational-administrative tools and performance were emerged. The most affecting motivation tool of the performance was organizational-administrative tools.The study consisted of five main sections. In the first section were given the problem, purpose, significance, assumptions, limitations and definitions of the study under the entry title.The second section consisted of relevant literature and related literature section was discussed in two parts by theoretical framework and related research. The theoretical framework consisted of four sub-sections; job satisfaction, motivation, performance and tourist guides and explanations were made on these issues in this section. The published researches about job satisfaction, motivation and tourist guides were given in related research section.In the third section of the study, the process and method of the research were examined in order to determining the factors affecting job satisfaction and motivation levels and determining whether there was a relationship between these factors and performance of the tourist guides.In the fourth section, the research findings and in the last part, the survey results were given and recommendations were developed based on these results.Key Words: Job satisfaction, motivation, performance, tourist guides, tourism.