Lise ve üniversite öğrencilerinde akran zorbalığı ve sanal zorbalık

Abstract

Bu araştırmada, lise ve üniversite öğrencilerinde akran zorbalığı ve sanal zorbalık düzeyinin belirlenmesi, bu davranışların cinsiyet, okul ve sınıf düzeyine bağlı olarak incelenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmaktadır.Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma evrenini Balıkesir ilinde öğrenim gören lise ve üniversite öğrencileri oluşturmaktadır. Bu evrenden kolay örnekleme yoluyla seçilen, 490'ı lise ve 312'si üniversite öğrencisi olmak üzere 802 katılımcı araştırma örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, Kişisel Bilgi Formu, Zorba Davranışlar Anketi ve Sanal Zorbalık Envanteri kullanılarak toplanmıştır. Toplanan verilerin istatistiksel analizleri SPSS 17.0 ile gerçekleştirilmiş ve verilere araştırma durumuna uygun olan ANOVA, Tamhane's T2 ve Mann Whitney U-testi uygulanmıştır.Araştırma bulgularına göre lise ve üniversite öğrencilerinin % 18.7 zorba, % 13.1 kurban ve % 7.9 zorba/kurban olamk üzere toplam % 39.7'si akran zorbalığına dahil olmuştur. Yine bu katılımcıların % 30.1'i, 12.3'ü sanal zorba, % 11.7'si sanal kurban ve %6.1'i sanal zorba/kurban olarak sanal zorbalık olaylarına dahil olmaktadır. Lise öğrencileri arasında akran zorbalığı oranı % 56.7 iken üniversite öğrencilerinde bu oran %12.8 olarak görülmektedir. Lise öğrencilerinin tüm akran zorbalığı statülerinde (zorba, kurban, zorba/kurban) üniversite öğrencilerinden daha sık yer aldığı görülmektedir. Üniversite öğrencileri (% 10.6 sanal zorba, %15.4 sanal kurban) lise öğrencilerinden (% 13.5 sanal zorba, %9.4 sanal kurban) daha az sanal zorbalık yapmakta, daha fazla sanal zorbalık kurbanı olmaktadır.Cinsiyete göre yapılan incelemelere göre erkeklerin kızlardan daha fazla akran zorbalığı (% 17.7 kız, % 53.5 erkek) ve sanal zorbalık (% 17.5 kız, % 44.8 erkek) olaylarına dahil olduğu görülmektedir. Erkek öğrenciler akran zorbalığı olaylarına zorba, kurban ya da zorba/kurban statülerine kız öğrencilerden daha sık dahil olmaktadır. Akran zorbalığı yapma cinsiyete bağlı farklılık gösterirken, akran zorbalığına kurban olma cinsiyetten bağımsızdır. Sanal zorbalık yapma ve sanal zorbalık kuranı olma cinsiyetle ilişkilidir. Erkek öğrencilerin sanal zorba, sanal kurban ve sanal zorba/kurban olma sıklığı kız öğrencilerden daha fazladır.Lise ve üniversite öğrencileri akran zorbalığı türlerinden en sık sözel ardından sırasıyla bedensel, duygusal ve cinsel zorbalık yapmakta ve bu zorbalık türlerine aynı sırayla maruz kalmaktadır.Lise ve üniversite öğrencilerinde akran zorbalığı ve sanal zorbalık okula bağlı olarak farklılık göstermektedir. Lise öğrencilerinde akran zorbalığı sınıf düzeyine bağlı olarak farklılaşırken, sanal zorbalık için böyle bir durum söz konusu değildir. Üniversite öğrencilerinde akran zorbalığı sınıf düzeyine bağlı olarak değişim göstermemektedir ancak sanal zorbalık sınıf düzeyine bağlı olarak farklılaşmaktadır.

The aim of this research is to investigate and to compare peer bullying and cyber bullying among high school and university students with relation to gender, school and grade.This research is based on a relational screening model. The universe of the research is comprised of high school and university students in Balıkesir. The research sample consists of 802 participants, 490 of which is high school students while 312 are university students. Sample is determined through convenient sampling. The research data was collected through Personal Information Form, Bullying Behaviors Questionnaire and Cyber Bullying Inventory. The collected data was statistically analysed by SPSS 17.0. ANOVA, Tamhane?s T2 and Mann Whitney U-test were applied.Results of the study revealed that 39.7% of students involved in peer bullying. 18.7% of them were bullies, 13.1% of them were victims and 7.9% were bully/victims. The results also revealed that totally 30.1% of the high school and university students were involved in cyberbullying while 12.3% of them were cyber bullies, 11.7% of them were cyber victims and 6.1% of them were cyber bully/victim. 56.7% of high school students intervene in peer bullying. This rate is 12.8% among university students. Bully, victim and bully/victim rates among high school students are higher than those rates among university students. University students (10.6% cyber bully, 15.4% cyber victim) have lower cyber bully and higher cyber victim rates when compared to high school students (13.5% cyber bully, 9.4% cyber victim).According to investigations about gender, males intervene in both peer (17.7%female, 53.5% male) and cyber (17.5%female, 44.8%male) bullying more than females. Bully, victim and bully/victim rates among males are higher than girls. While being a bully correlates with gender, being a victim is substantive. Both being a cyber bully and a cyber victim is correlated with gender. Males are more frequently involved in cyber bullying as cyber bullies, cyber victims and cyber bully/victims.The results revealed that students are mostly involved in verbal, physical, emotional and sexual bullying as bullies respectivelty. The order for those peer bullying types does not swich for being a victim.Both peer and cyber bullying correlates with school. Peer bullying among high school students and cyber bullying among university students correlate with grade.