Siyah tükenmez kalem mürekkeplerinin fotokimyasal dönüşümlerinin HPLC ile incelenmesi

Abstract

Adli belge inceleme adli bilimlerin önemli bir dalıdır. Şüpheli belgelerin doğru yöntemlerle incelenmesi muhtemel sahtecilik suçlarını tespit etmek açısından önemlidir. Belgeden mürekkep yapı ve yaş tayini ülkemizde adli yargı sisteminin en çok bilirkişiliğe başvurduğu konuların başında gelmektedir.Yaptığımız araştırmada son yıllarda yurt dışında bu konuyla ilgili çalışmaların sayısının hızla arttığı görülmektedir. Belge yazımında kullanılan en yaygın kalem türlerinden biri olan siyah tükenmez kalemle yapılan yapay yaşlandırma çalışmasına ise rastlanmamıştır. Bu tez çalışmasında 5 adet farklı formüle sahip siyah tükenmez kalem mürekkebine ait yazılar geliştirilen HPLC yöntemiyle analizlendi. Taze mürekkep örnekleri ile 1, 2, 4 ve 6 saat Osram Ulta-Vitalux (300 W) ışık kaynağı altında ışık kaynağı altında tutulmuş örnekler incelendi.0 ila 6 saatlik yapay yaşlandırma sonucunda siyah tükenmez mürekkebinde bulunan metil viyole ailesine ait boyalarda birbirlerine dönüşümler ve fizikokimyasal ürünlerin oluşumları tespit edildi. Bu boyalardan kristal viyolenin belirgin bir biçimde azaldığı ve metil viyole ile tetrametil pararozaniline dönüştüğü görüldü. Yaşlandrmaya devam edildikçe tetrametil pararozanilinin belirgin bir biçimde artığı ve beraberinde yeni bileşenlerinde oluştuğu gözlendi.Çalışmamızın sonucunda diğer çalışmalardakilerden daha kısa sürede siyah tükenmez kalemin yapısında bulunan boyaların ayrımı yapıldı. Yapay yaşlandırma yapılarak siyah tükenmez mürekkebi içerisindeki metil viyole ailesine ait boyaların birbirlerine dönüşümleri gözlemlendi. Belge sahteciliğini önlemek amacıyla bu çalışmada yapay yaşlandırma yoluyla siyah tükenmez kalem mürekkebinin yaşlanma sürecinde girdiği fizikokimyasal değişimlerin modellemesi yapıldı.

Forensic document examination is an important branch of forensic sciences. To examine the questioned document with suitable method is crucial for determining the probable document forgeries. Ink age and structure determination is one of the most frequent questions raised by the courts.Literature review shows that studies related with this topic in foreign countries increase day by day. It also shows that artificial aging of ink entries drawn with black ballpoint pen has not been studied yet. In our study, the ink entries drawn with five different black ballpoint pen were analyzed with the help of HPLC method modified. Fresh ink entries and ink entries exposed to light (300 W) during 1, 2, 4 and 6 hours respectively were examined.As a result of 6 hours light exposure, demethylation of methyl violet family and photochemical products formation was determined. It was observed that the amount of crystal violet decreased significantly and turned into methyl violet and tetramethyl pararosaniline. It is also observed that the amount of tetramethyl pararosaniline significantly increased and new products formed when artificial aging proceeded.All in all, the seperation of dyes in ink formulation was done within a shorter run time than the other studies spended for analyses. Decomposition of dyes belonging to methyl violet family in black ballpoint pen was observed through artificial aging. In order to prevent document forgery, artificial aging was used to model the physicochemical processes that ink undergone while aging.