Boşanma sürecinde müşterek velayet ve toplumsal bakış açısı

Abstract

Ülkemizde boşanmanın ardından ortak velayet hususunda hukuki doktrinde tartışmalar yaşansa da ortak velayeti etkileyen faktörler ve ebeveynlerin bu husustaki düşünceleri üzerine çalışmaların henüz yapılmadığı görülmektedir. Bu tez çalışmasında alandaki bu eksikten yola çıkarak boşanma aşamasında olan bireylerin ortak velayete bakış açıları ve bu durumu etkileyen faktörlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızda velayet ve ortak velayet kavramlarının Türk Hukukunda ve karşılaştırmalı Hukuktaki yeri, ortak velayetin boşanma sonrasında çocuk ve ebeveynlerin ruh sağlığı üzerindeki etkisi, ebeveynlerin ortak velayet seçimini etkileyen faktörlerden bahsedilmiştir. İstanbul İli Anadolu Adliyesi Aile Mahkemelerinde 2013-2014 yılında anlaşmalı boşanma (30 çift karı- koca) ve çekişmeli boşanma (30 çift karı- koca) davaları devam eden 18 yaş altında en az bir müşterek çocukları bulunan toplam 60 aile (karı- koca) gönüllülük esasına dayanılarak çalışmaya katılmıştır. Katılımcıların genel özelliklerini belirlemek amacıyla oluşturulan Demografik Veri Formu ve ortak velayete dair görüşlerini belirlemek amacıyla geliştirilen Ortak Velayete Bakış Açısı Anketi, karı-koca arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla Aile Değerlendirme Ölçeği ve çocuklarına yönelik anne baba tutumları belirlemeye yönelik Anne- Baba Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 19 ( Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paket Programı ) ile analiz edilmiştir. Verilerin frekans ve yüzdelik dağılımının tespit etmek için tanımlayacı istatistik yöntemleri, kategorik değişkenlerin bir biriyle ilişkililiğini değerlendirmek için Ki Kare testi, üçlü grup analizlerinde Kruskal Wallis, ve ikili grup testlerinde Mann Whitney U testleri kullanılmış, anlamlılık düzeyi olarak .05 alınmıştır. Çalışmamızda anlaşmalı boşanan eşler arasındaki çatışmanın az olduğu, anlaşmalı boşanan bireylerin çekişmeli boşananlara göre ortak velayeti tercih ettikleri, çocuklarına karşı demokratik tutuma sahip olan, eğitim ve gelir düzeyi daha yüksek ailelerin ortak velayeti tercih etme oranlarının daha yüksek olduğu, erkeklerin kadınlara göre ortak velayet isteminin daha fazla, çalışan annelerin çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlıkla ilgili kararlarda babalarla ortak karar vermeyi tercih ettikleri ve genel olarak bireylerin boşandıktan sonra çocuğun üzerinde kimin sözü geçeceği, ahlaki eğitimi, fiziksel ve ruhsal sağlığı için tedavi hususlarında ortak velayetten yana görüş bildirdikleri görülmektedir.

Allthough there has been a debate over joint custody in law doctrine in our country, no studies have been found in the literature assessing the factors that affect joint custody and parents' contemplations on the matter. This dissertation has aimed to contribute to the literature by identifying individuals's ideas and factors affecting them on joint custody who are about to divorce. In our study, concept of custody and joint custody in Turkish and comperative law, the effect of joint custody on both parents's and children's mental health after divorce, factors affecting parent's choices for joint custody has been discussed.The study sample consists of a 60 volunteer couples with at least one child under the age of 18 with ongoing contested (30 couples) and uncontested (30 couples) divorce cases at the Family Courts in Istanbul Anatolian Courthouse. Demografic Data Form for determining general characteristics of participants, Perpesctive of Joint Custody for determining participants' ideas on joint custody, Mc Master Family Assessment Device, FAD for determining spousal relations, Parental Attitude Research Instrument -PARI for determining parental attitudes were used. Data were analysed with SPSS 20 ( Statistical Package for Social Sciences). Frequencies and percentages were calculated by descriptive statistics, associations between categorical variables were calculated by Chi Square Test, comparisons of three and more groups were analysed by Krusal Wallis Test and comparisons of two groups were analysed by Mann Whitney U Test, .05 was accapted as significance level.Our study has exhibited that couples who prefer uncontested divorce had lower rates of conflicts, more agreement on joint custody, had a more democratic attitute toward their children compared to the couples who prefer contested divorce, parents from higher education level and economical status had more agreement on joint custody, the ratio of men who supports joint custody were higher, working mothers prefer ed consensus with fathers on decisions for children's mental and physical health, and in general indivuduals : individuals state an opinion in favor of joint custody for the responsibility, moral education and mental and phsysical healthcare of their children.