Orhangazi ilçesinde ve köylerinde Osmanlı Döneminden kalma mezar taşları

Abstract

Bursa, Orhangazi ilçesi ve çevresinde yer alan 23 köy mezarlığında bulunan mezar taşları konu olarak seçilmiştir. İncelediğimiz mezar taşları , daha çok Osmanlı dönemine ait olmasından dolayı bu dönemin karakteristik özelliğini göstermektedir.Amaç; Osmanlı dönemine ait olan mezar taşlarının Orhangazi bölgesindeki uzantısını incelemek, gün geçtikçe harap olan bu mezar taşlarını katalog halinde belgelemek ve diğer örneklerle olan bağını belirleyerek; Anadolu içerisindeki tarihi açıdan yerini ve önemini ortaya koymaktır.Bursa, Orhangazi yöresinde yer alan 75 mezar taşı incelenmiştir. Tespit ettiğimiz mezar taşlarının 21'i kadınlara, 50'si erkeklere aittir. Hazirelerde yer alan mezar taşlarının tümünün süslemesi kazıma-oyma tekniğiyle yapılmıştır.Mezar taşlarının en erken tarihlisi 1120/1699 en geç tarihlisi ise 1295/1878 olarak tespit edilmiştir. Toplu ölüm yada hastalık sonucunda ölüm tespit edilmemiştir.Bursa, Orhangazi yöresinde yer alan mezar taşlarında 46 örnekte mermer, 29 örnek de ise taş malzeme kullanılmıştır. Mezar taşlarında ağırlıklı olarak mermer malzeme kullanılmıştır.Hazirede yer alan mezar taşlarının hepsi kitabelidir. Kitabelerdeki yazılar daha çok sülüs hatla işlenmiştir (67). Bir örnekte muhakkak olmak üzere ta'lik hatla işlenen (8) kitabelere de rastlanılmaktadır.Orhangazi hazireliği, diğer mezarlıklara oranla daha bakımlı bir görünümdedir, fakat bazı mezar taşları tahrip edilmiş bir görünüm teşkil etmekte ve mezarlıkta yer alan mezar taşları da kırık, bazı bölümleri eksik bir şekilde günümüze ulaşmıştır. Bu tahribatın bir kısmı doğa faktörüyle bir kısmı ise bilinçsizce yapılmış çalışmalar sonucunda gerçekleştirilmiştir. Beş mezar taşı bu nedenlerden okunamamıştır.Mezar taşlarında yer alan yazılar zamanla dış etkilerin sonucu olarak giderek kaybolur.Sanat ve sosyal açıdan önemli veriler ortaya koyan mezar taşlarının korunmasına yönelik tedbirler alınmadığı takdirde müzelerdeki örnekler dışında gelecek nesillere bir şey kalmayacaktır.Anahtar Kelimeler: Mezar taşı, Hazire, Orhangazi

The ornamental gravestones in 23 village cemeteries located around Orhangazi in Bursa are chosen as the topic of study. The ornaments on the tombstones represent the characteristic of the period of Ottoman State.Purpose of this study is to examine the extension of this tombstones in Bursa, Orhangazi area, and maket he catalogues of the gravestones which is being ruined as the time pass; to determine the relation with the other examples and to expose their place and importance in Anatolia.In this study around Orhangazi in Bursa, 75 tombstones are investigated. 21 of these tombstones were for females and 50 were for males as Ottoman tombstones for women and men differ in appearance.The oldest tombstone have the time stamp of 1120/1699 and the newest one belongs to 1295/1878. No mark of epidemic disease had been tracked.46 of the tombstones were marble and of them were stone.All of the tombstones were superscripted. The calligraphy of the inscriptions is mostly sülüs (67), while in the first sample, it is ta?lik (8) in some other samples.Whilst cemeteries of the Orhangazi are in better shape than the others; some tombstones have a subverted view. 5 tombstones are inherited to our age broken or with missing parts. This damage is result of time and nature, but most dominant reason for current state seems to be the haphazard work done at the cemetery itself.The scripts on the tombstones disappear by the external effects by time.It is obvious that if required measures are not taken to protect the tombstones that encapsulate an important aspect of the art and social life of their ages, there won?t be much left to future generations besides the examples kept in the museums.Key words:.Gravestone, Cemetery, Orhangazi