Betonarme binaların deprem davranışına etki eden faktörlerin incelenmesi

Abstract

Ülkemiz bir deprem ülkesidir ve aktif fayların bulunduğu bir coğrafyada yer almaktadır. Meydana gelen depremlerin sonuçlarına bakıldığı zaman büyük can ve mal kaybına yol açtığı açıkça görülmektedir. Ülkemizde depreme dayanıklı yapı tasarımına yön verecek yönetmelikler yürürlüğe konulmuştur. Son olarak 2007 yılında Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğe göre yapılacak binaların belirli kurallara uyması gerekmektedir. Bu kurallara uyan bina modelleri genellikle taşıyıcı sistemi düzgün, planda ve düşey doğrultuda düzenli binalardır. Yapıya etkiyen deprem kuvvetleri büyük ölçüde yapının özelliklerine, seçilen taşıyıcı sisteme, yapının inşa edileceği deprem bölgesine ve zemin koşullarına bağlıdır. Tasarlanan yapının taşıyıcı sistemi üzerine etkiyen yükleri ve kendi ağırlığını güvenli bir şekilde temel zeminine iletebilmelidir. Taşıyıcı sistemin kötü seçilmiş olması başlıca deprem hasarlarından biridir. Bu nedenle taşıyıcı sistemin seçimi ve tasarımı depreme dayanıklı yapı tasarımı açısından önemli bir konudur.Bu çalışma kapsamında betonarme binaların deprem davranışlarına etki eden faktörler incelenmek istenmiştir. Bu amaçla önce ülkemizde en yaygın olarak kullanılan taşıyıcı sistemlerden çerçeveli taşıyıcı sistem, perde-çerçeveli taşıyıcı sistem ve perde taşıyıcı sistemlere sahip farklı kat adetlerinde betonarme binalar modellenmiştir. Daha sonra modellenen bu binalar farklı deprem bölgeleri ve farklı yerel zemin sınıfları gözönüne alınarak; iki doğrultuda taban kesme kuvvetleri, iki doğrultuda taşıyıcı sistem serbest titreşim periyodu değerleri, maksimum iç kuvvetler, iki doğrultuda maksimum yer değiştirmeleri, iki doğrultuda maksimum etkin göreli kat ötelemeleri ve iki doğrultuda maksimum ikinci mertebe gösterge değerleri bakımından karşılaştırılarak farklı taşıyıcı sisteme sahip binaların deprem davranışlarına olan etkisi incelenmiştir. Daha sonra her üç farklı taşıyıcı sistemi aynı kat adedinde seçip farklı deprem bölgeleri ve yerel zemin sınıflarındaki değişimlerle aynı grafikler altında yorumlanmıştır.

Earthquake effect is one of the most important natural disasters. Unfortunately, 92% of Turkey is under the risk of destructive earthquakes. When we look into the results of destructive earthquakes we can easily see the great loss of life and property. Our first priority must be to design earthquake resistant structures. There are rules and restrictions for designing in the latest Turkish earthquake code - Specification for Buildings to be Built in Seismic Zones (DBYBHY 2007). We have to obey these rules in order to design earthquake resistant structures.In this study, 3 types of different structural systems having same architectural plan are created in order to observe variation of parameters well. Structural systems are compared under different number of storeys, seismic zones and local soil classes. Variation of parameters which periods of structures, base shear forces, maximum internal forces, maximum displacement in two directions, maximum value of effective relative storey drifts in two directions and maximum second-order effect indicator are observed with presented graphics. The latest Turkish earthquake code - Specification for Buildings to be Built in Seismic Zones (DBYBHY 2007), `TS500 Requirements for Design and Construction of Reinforced Concrete Structures` and `TS 498 Desing Loads for Buildings` are used in this study. Models are considered as a residential buildings. All models results were obtained by using using structural analysis programme ETABS commercial software which is developed for structural analyses. Final part of the thesis, comparison of the results obtained from studies are examined.