The role of provincial directors of education in the formation of modern Ottoman schooling, 1881-1908

Abstract

Geç Osmanlı İmparatorluğu döneminde, eğitim kurumları sadık ve itaatkar bir tebaa yetiştirmek için bir araç olarak kullanıldı. İmparatorluk dahilinde öğrencilere maddi ve manevi kolaylıklar sağlayan yabancı okulların sayıları gittikçe artmaktaydı ve bu durum Osmanlı Devleti için bir tehlike haline girmekteydi. İmparatorluk, vilayetlere maarif müdürleri atayarak kendi eğitim sistemini yaygınlaştırmaya çalıştı. Bu çalışmada maarif müdürleri, Osmanlı devletinde modern eğitimin gelişmesindeki rolleri, onların görevleri, akademik hayatları ve taşrada karşılaştıkları sorunlar göz önüne alınarak incelenmiştir. Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan belgeler bu çalışmanın en önemli kaynağını oluşturmaktadır. Ayrıca Osmanlı'da eğitim modernleşmesi ile ilgili ikincil kaynaklar da kullanılmıştır. Sonuç olarak, Osmanlı devletini eğitim reformuna iten başlıca etmenlerden birinin bünyesindeki yabancı okulların çoğalması olduğu söylenebilir. Tezde taşranın eğitim şartları, eğitimle ilgili ilerlemeler ve problemler de ortaya çıkartılmıştır. Tüm bunlar Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. ve 20. yüzyıllarda yaşadığı dönüşümü değerlendirmek açısından birer parametre olarak değerlendirilebilir.

In the late Ottoman Empire education was used as a means of training obedient and loyal subjects for the sultan. The number of foreign schools, which introduced nice facilities for all students, gradually increased in the provinces and it became a danger for the Ottoman Empire. The empire commenced to spread its own educational system by opening new schools and appointing directors of education to the Ottoman provinces. In this thesis roles of the directors of education in the development of the modern education in the empire are studied in terms of their responsibilities, academic backgrounds, and the problems they faced in the provinces. Documents from the Prime Ministry Archive formed the main source for the thesis. Also secondary sources concerning the modernization of education in the late Ottoman Empire were used. As a result it can be claimed that the biggest trigger for the empire to improve educational conditions was the growing number of foreign schools. The thesis shed light also on conditions, problems and advancement regarding education in the provinces. All these results can be regarded as part of the parameters of the transformation of the Ottoman Empire in the 19th and 20th centuries.