Tanzimat`tan Cumhuriyet`e kadar eğitim sistemi, yönetimi ve denetimi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı Osmanlı Devleti'nin Tanzimat öncesi dönemi de kapsayacak şekilde Tanzimat'tan Cumhuriyet'e kadarki (1839-1923) eğitim sistemini, yönetimini ve denetimini inceleyip, ortaya koymaktır. Bu sebeple bu araştırma kaynak tarama yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini İstanbul ili Fatih ilçesinde bulunan Beyazıt Devlet Kütüphanesi ve İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'ndeki mevcut konu ile ilgili kaynaklar oluşturmuştur.Altı asır dünyaya hükmetmiş olan Osmanlı İmparatorluğu'nun eğitim sistemindeki mükemmeliyetin temelinde disiplinli bir yapı ve liyakat sahibi eğitmenler yer almaktaydı. Öyle ki medreselerin bu yapısı ve bu yapı paralelinde yetiştirdiği öğrenciler, devrin tarih yazmış askerleri, hakimleri, mimarları, doktorları ve kısaca bilim adamları olarak her daim karşımıza çıkmaktadır. Anadolu Selçuklularından örneklenen medrese yapısı, devrin şeyhülislamına bağlı olarak ve padişahların da ilgisinde eğitim vermişler ve Osmanlı'nın gerileme devrine kadar nitelikli kimseler yetiştirmişlerdir. Tanzimat'a gelindiğinde, maalesef ki bu yapı liyakat ve medreselerin çatısı altında yer aldığı vakıf yapısı bozulmaya uğramış, dolayısıyla eğitim sistemi ağır bir yara almıştır. Tanzimat'ın ilanı, askeri alandaki ihtiyaçlardan kaynaklı olmasına karşın, eğitim yapısının doğrudan etkilediği, ülkenin tüm karolarında yapılması planlanan yenilikler, eğitimden bağımsız düşünülememiş ve başarıya ulaşamayacağına kanaat getirilmiştir. Böylelikle, askeri ihtiyaçlarla yola çıkan Tanzimat hareketi, kelimenin tam anlamıyla bir eğitim hamlesine dönüşmüştür. Başta, medreseler ve sıbyan mekteplerinin alternatifleri aranmış, sonrasında da eğitim sisteminin iyileştirilmesi için diğer seviyede okullar hayata geçirilmiştir. Ancak hayata geçirilen bu okulların nitelikli öğretmenlere olan ihtiyacı, gelişimin eğitimci alanında da yapılmasını zorunlu kılmıştır. Meşrutiyet dönemine gelindiğinde, ülkenin bugünkü yapısına temel teşkil eden bir eğitim teşkilatı ve okulları oluşmuş olmakla birlikte, gösterilen çabaların ilk meyveleri de toplanmış olmaktadır. Sonuç olarak Osmanlı Devleti 17. Yüzyıldan itibaren eğitim alanında çeşitli düzenlemeler yoluna gitmişse de bunlar daima eski eğitim sisteminin üstüne inşa edilmeye çalışıldığı için çok da verimli sonuçlar elde edilememiştir. Bütün bu olumsuzluklara rağmen, tüm bu yenileşme çabaları günümüz eğitim sistemi ve yönetimine yol gösterici mahiyettedir.Anahtar Kelimeler: Tanzimat Eğitimi, Medreseler, Enderun, Sıbyan Mektepleri, Tanzimat Meslek Okulları

The main objective of this research to include pre-Tanzimat period of the Ottoman Empire until the Tanzimat Republic (1839-1923) education system, examine the management and control is to demonstrate.Therefore, this research was carried out by literature methods. The research population in the Fatih district of Istanbul province has established resources on current issues in Istanbul Beyazit State Library and the University Library.Six centuries of the Ottoman Empire, which ruled over the world on the basis of excellence in the education system has a disciplined structure and merit trainers were located. So this structure, and the structure of madrassas that train students in line, who wrote the history of the transfer of soldiers, judges, architects, doctors and scientists briefly emerges as always. Sampled from the Anatolian Seljuk madrasas structure, depending on the speed of the Sheikhulislam and in the interest of education gave the sultan and the Ottoman era until the decline of the qualified persons reared.When it comes to the Tanzimat, unfortunately, under the roof of this building madrassas where merit and foundation structure degraded, so the education system has taken a severe wound. The proclamation of the Tanzimat in the military field needs to be sourced from, but which directly affect the educational structure of the country, in all the tiles planned innovations in education, could not be considered independent and has been convinced not succeed. Thus, the Reform movement road with military necessity, in every sense of the word has evolved into an educational campaign.At first, seeking alternatives to the madrasas and primary schools, and subsequently at other levels of the education system for the improvement of schools was implemented. However, realization of the need for qualified teachers of these schools, educators in the field of development has to be made mandatory. When it comes to the Constitutional period, the country's present structure underlying a training organization, and schools have been formed, but the first fruits of the effort are also collected.As a result, the Ottoman Empire proceeded to 17. Although various arrangements in the field of education from Century they could always obtain very efficient results to be to try to build on top of the old education system. Despite all these difficulties, all these reform efforts, guiding with nature and management of the education system today.Key Words: Tanzimat Education, Madrasahs, Enderun School, The SıbyanSchools, Tanzimat's Vocational Schools.