Okul tükenmişliğinin yordanmasında psikolojik dayanıklılık ve problem çözme becerileri

Abstract

Bu araştırmanın ana amacı `Öğrencilerin okul tükenmişlik düzeyleri ile psikolojik dayanıklılıkları ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkiyi yordamak'' olarak belirlenmiştir. Bu sebeple bu araştırma ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 2015-2016 eğitim ve öğretim yılında İstanbul ili Küçükçekmece İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde bulunan resmi liselerde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini 153 erkek, 153 kız öğrenci olmak üzere toplam 306 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada kişisel bilgi formu, ortaöğretim öğrencileri için okul tükenmişliği ölçeği, ergen psikolojik dayanıklılığı ölçeği ve problem çözme becerileri envanteri kullanılmıştır. Araştırmada iki değişken ortalamaları arasındaki ilişkiler için t testi, ikiden fazla değişken ortalamaları arasındaki farkın anlamlılığı için tek yönlü varyans analizi, okul tükenmişliği ile psikolojik dayanıklılık ve problem çözme becerilerini yordamadaki önem sırasını belirlemek için de regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmada öğrencilerin cinsiyetine göre okulda yetersizlik ile dinlenme ve eğlence ihtiyacı alt ölçekleri, yaş değişkenine göre ders çalışmaktan tükenme, aile kaynaklı tükenme, okula ilgi kaybı, öğretmen tutumlarından bunalma alt ölçekleri ve genel okul tükenmişliği arasında; sınıf değişkenine göre ders çalışmaktan tükenme, aile kaynaklı tükenme, okula ilgi kaybı, öğretmen tutumlarından bunalma alt ölçekleri ve genel okul tükenmişliği arasında; okul türü değişkenine göre ödevden tükenme, okula ilgi kaybı alt ölçeği arasında, üniversite sınavına girmek istediği alan değişkenine göre okula ilgi kaybı ile aile kaynaklı tükenme alt ölçekleri ve akademik başarı değişkenine göre okula ilgi kaybı alt ölçeğinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca öğrencilerin genel okul tükenmişlikleri ile psikolojik dayanıklılıkları ve problem çözme beceriler arasında negatif bir ilişki olduğu ve elde edilen puanlara ilişkin regresyon katsayıları incelendiğinde okul tükenmişliği düzeyindeki varyansın % 17'sini açıkladığı; yordayıcı değişkenlerin okul tükenmişliği üzerindeki göreli önem sırası; psikolojik dayanıklılık ve problem çözme olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Tükenmişlik, psikolojik dayanıklılık, problem çözme becerisi

The purpose of this study is to investigate `The relationship between school burnout and psychological resilience and problem solving skills`. To this end a correlational survey design was used in this study. The population of the study was determined as all high school students in Küçükçekmece district of the city of Istanbul. The sample consisted of 306 students (153 boys and 153 girls). Participants received a demographic form, secondary school burnout scale, adolescent psychological resilience scale and problem solving inventory. Comparative analyses between two means were examined through t-tests and comparison among three means was tested via analysis of variance. Regression analyses were used to reveal the relative importance and predictive power of psychological resilience and problem solving skills on school burnout. Significant differences were found between boys and girls on feeling of insufficiency at school and need to rest and time for fun subscales. There were also significant differences across age groups on the subscale scores of burnout from studying, burnout from family, loss of interest to school, burnout from teacher attitudes, and general burnout. When schools types were compared, there were significant differences in burnout from homework and loss of interest to school subscales. Students' burnout scores were then compared based on their general academic orientation (verbal, quantitative, and both verbal and quantitative) and they differed significantly on loss of interest to school and burnout from family. Lastly, academic achievement was related to loss of interest to school. General burnout was negatively related to psychological resilience and problem solving skills. Psychological resilience and problem solving skills explained 17% of variance in school burnout and resilience was a relatively more important factor than problem solving skills for burnout.Keywords: Burnout, psychological resilience, problem solving skills