Analyzing secularism models: The case of Turkey

Abstract

Bu tez, geniş bir literatüre dayalı olarak dünyadaki laiklik modellerini incelemekte ve Cumhuriyet döneminde yaşanmakta olan Türkiye laiklik modellerini kategorize etmeye çalışmaktadır. Tez önce laiklik üzerine yüklenen anlamlar hakkında bir yapı çizmeyi ve daha sonra modern seküler devletlerde uygulanan farklı laiklik modellerini sınıflandırmayı amaçlamaktadır. Bu alanda çekirdek bir sınıflandırma yaptıktan sonra, Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihsel arka planını analiz etmekte ve laiklik deneyimini üç ana başlık altında toplamaktadır. İlk dönem, Türkiye Cumhuriyeti'nin doğuşundan çok partili bir sisteme geçiş tarihi olan 1950'ye kadar iken, ikinci dönem 1950'den 2002'ye kadar olan dönemi kapsamaktadır. Bu dönem, laikliğin ele alınması ile ilgili olarak muhafazakar partilerin ve laik devlet bürokrasisinin çatışmasına tanıklık etmiştir. Son olarak, tez, AK Parti politikalarının Türkiye'deki sekülerizm anlayışını, ikili hoşgörüye dayanan biçimde daha pasif veya yumuşak bir versiyona dönüştürdüğünü savunuyor. Bu nedenle, tez Türkiye'nin üçüncü dönemi için Alfred Stepan'ın ikiz hoşgörüsü ve Jonathan Fox'un ayrılıkçı laiklik modellerini takip ediyor. Bu üçüncü dönemde, devlet din özgürlüğü alanını genişletmiş ve daha önceki merkezci, yukarıdan aşağıya dayatılan katı laiklik anlayışına (1923-1950) ve merkez- çevre arasındaki kısır mücadeleye (1950 -2002) kıyasla daha tarafsız ve müsamahakar bir duruş benimsemiştir.

This thesis examines the models of secularism in the world, which are discussed in the literature extensively and tries to categorize secularism models that Turkey has experienced in the Republican Era. Since secularism is an ambiguous term the thesis first aims to draw a structure about the meanings loaded on secularism; and then classifies different secularism models that modern secular states practice. After making a core categorization on that arena, the thesis analyzes the historical background of Republican Turkey and categorizes its secularism experience into three terms. While the first term is from the birth of the Turkish Republic to 1950 that is the date of transition to a democratic multi-party system, the second term involves the term from the 1950s to 2002. This period witnessed the conflict of conservative parties and secular state bureaucracy with regards to the handling of secularism. Lastly, the thesis argues that the AK Party policies have transformed Turkey's secularism into a passive or soft version, which functions in the form of twin tolerations. Hence, the thesis follows Alfred Stepan's twin toleration and Jonathan Fox's separatist mode of secularism conceptualization for this third term of the Turkish Republic. In this third term, the state has extended the sphere of religious freedoms and embraced a more neutral stance compared to the earlier centrist, top-down notion of secularism (1923-1950) and the contestation era between the centrist and peripheral notions of secularism (1950-2002).