Doğal çevre, kent ve çocuk ilişkisini yeniden kurmak`İskandinavya`da doğa temelli eğitim ve İsveç orman okulu örneği`

Abstract

Bu araştırma, İskandinav ülkelerinde yayılmış olan `Orman Okulları` ve doğa temelli eğitimi şehir ve doğa ilişkileri bağlamında incelemektedir. Doğa temelli eğitimin şehir mekânı içerisinde uygulanabilir kılınmasına yönelik mekânsal ve pedagojik gereklilik, yeterlilik ve özelliklerini soruşturmaktadır. Disiplinlerarası bir perspektiften orman okulu felsefesi, uygulaması ve erken çocukluk döneminin şehir ve doğa deneyimi İsveç örneği üzerinden ele alınmaktadır. Çocuk dostu şehirlerin, çocukların sağlıklı ve dengeli bir doğa bilgisi ve deneyimiyle olabileceği fikri söz konusudur. Dolayısıyla araştırma, orman okullarının bu alanda temel bir örnek teşkil ettiği tezi ile tasarlanmıştır. Erken çocukluk döneminde çocukların şehir içerisinde doğayla güçlü bağlar kurabilmeleri, çocuk dostu şehir yaklaşımının söz konusu örnekten çıkaracağı teorik ve pratik dersler ve çocukların doğa temelli eğitim imkânlarına yönelik konular incelenmektedir. Araştırmada pedagojik ve sosyolojik bakış açıları birlikte düşünülerek şehir-doğa ilişkileri kavramsallaştırılmıştır. Saha araştırması sürecinde İsveç'te bulunan `Orman Okulu` ve Reggio Emilia yaklaşımında doğa temelli eğitimi benimseyen bir anaokulunda iki alan çalışması yapılmıştır. Alana ilişkin temel literatür araştırması ile teorik tartışmaları takiben, katılımlı gözlem tekniğiyle yapılan saha çalışması ve sistemli gözlem notları, araştırmanın altyapısını oluşturmuştur. Ayrıca fotoğraf tekniği ile mekânsal haritalama kullanılarak okul çevreleri betimlenmiştir. Orman okulları ile doğa temelli okul öncesi eğitim kurumları, şehir çevrelerinde yaşayan çocuklar üzerinde çeşitli olumlu etkiler yaratmıştır. Söz konusu okulların, çocukların doğa bilgisi ve deneyimi kazanmaktaki işlev ve roller ile açık yeşil alanlarda sınıf dışı eğitim ortamlarını yaşayarak tüm gelişim alanlarında çocukların sahip olduğu olumlu kazanımları arttırdığı görülmüştür. Bu çalışmada, Türkiye bağlamında bu tür kurumlar ve eğitim düşüncelerinin geliştirilerek yaygınlaştırılacak örneklerinin, eğitim yaşamı kadar şehir ve doğa deneyimini de önemli ölçüde zenginleştireceği söylenebilir.

This research examines forest schools and natural environment-based education in terms of urban and nature relationship. It seeks spatial and pedagogical necessities, particularities and efficiency toward the applicability of natural environment-based education within urban area. Forest school philosophy and practice, and urban-nature experience of early childhood are addressed via the Swiss model from an interdisciplinary perspective. The objective of the thesis is that child-friendly cities are possible through a balanced and healthy understanding, and experience of nature by children. Accordingly, the research is centred on the objective that forest schools serve an essential model in this field. This study investigates the issues of a) establishing strong bonds with nature within city in early-childhood, b) theoretical and practical information obtained from the Swiss model, c) opportunities of natural environment-based education for children. Additionally, urban-nature relationship is conceptualised considering pedagogical and sociological views in the study. The research is based on the data from the fieldwork conducted in two schools in Sweden, `Forest School` and a kinder-garden adopted a natural environment-based education and Reggio Emilia approach. Following a review on the existing literature and theoretical debates in the field, the study is built on the notes from the fieldwork carried out by participant observation method and systematic observations. Furthermore, school environments are represented with photography technique and spatial mapping. The results indicate that forest schools and natural environment-based preschool institutions have various positive effects on children, who live urban areas. These schools have an effective role and function for bringing children knowledge and experience of nature. They also improve achievements of children regarding all developmental stages by experiencing outdoor educational environment in natural and greenery spaces. This study suggests that starting and developing this type of educational institutions in Turkey would not only dramatically improve educational standards but also advance urban-nature experience.