Savaş ve iltica: Travmatik olaylara maruz kalmış geçici koruma statüsündeki Suriyeli kadınlara yönelik inceleme ve psikolojik müdahale

Abstract

Araştırmanın ilk aşamasında, Türkiye'deki geçici koruma statüsüne sahip Suriyeli kadınların yaşadıkları travmatik deneyimler ve bu deneyimlerin depresyon, anksiyete, travma belirtileri ve iltica sonrası travmatik yaşantıların şiddeti ile ilişkilerinin incelenmesi; ikinci aşamasında ise gerçekleştirilen seçkisiz kontrollü çalışma yardımıyla Kültüre Uyarlanmış Bilişsel Davranışçı Terapi'nin (KU-BDT) uygulanabilirlik, kabul edilebilirlik ve etkinlik düzeylerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ilk aşamasındaki betimleyici çalışmanın örneklemi 89 kadın katılımcıdan, ikinci aşamasındaki seçkisiz kontrollü çalışmanın örneklemi ise 23 kadın katılımcıdan oluşmaktadır. Veri toplama sürecinde demografik bilgi formu, Harvard Travma Anketi (Bölüm I ve IV), Hopkins Belirti Tarama Listesi – 25 ve İltica Sonrası Yaşam Zorlukları Ölçeği kullanılmıştır. Tarama çalışmasına katılan 89 kadının, alanyazında yer alan yaygın travmatik deneyimlere ve iltica sonrası zorlu yaşantılara maruz kaldıkları; anksiyete ve depresyon belirtilerinin klinik düzeyde olduğu görülmüştür. Gerçekleştirilen korelasyon analizi, katılımcıların hayat boyu maruz kaldıkları travmatik deneyimler ile anksiyete, depresyon, TSSB belirtilerinin ve iltica sonrası travmatik deneyimlerin şiddeti arasında ve iltica sonrası travmatik deneyimler ile anksiyete, depresyon ve TSSB belirtileri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkilerin bulunduğunu ortaya koymuştur. Kültüre Uyarlanmış Bilişsel Davranışçı Terapi'nin uygulanabilirlik ve kabul edilebilirlik düzeylerini değerlendirmek adına tedavi bırakma oranları ve olumsuz olayların yaşanıp yaşanmadığı incelenmiş ve KU-BDT'nin geçici koruma altındaki Suriyeli kadınlar için uygulanabilir ve kabul edilebilir bir terapi yaklaşımı olduğu görülmüştür. Etkinlik düzeyini ölçmek adına gerçekleştirilen lineer karma model analizi sonuçları, KU-BDT'nin katılımcıların travma belirtileri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve olumlu bir etki gösterdiğini ortaya koymuştur. Çalışmada elde edilen bulgular alanyazın çerçevesinde değerlendirilmiş; gelecek çalışmalar ve klinik uygulamalar için önerilere yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Suriyeli kadın mülteciler, psikolojik travma, Kültüre Uyarlanmış Bilişsel Davranışçı Terapi, iltica sonrası yaşam zorlukları, kültürel adaptasyon, seçkisiz kontrollü çalışma

Aims of this study are examining the traumatic experiences of Syrian women under temporary protection in Turkey, the relationship between these experiences and women's symptoms of depression, anxiety, post-traumatic stress disorder (PTSD) and degree of post-migration living difficulties in the first stage of the study; and evaluating feasibility, acceptability and effectiveness of Culturally Adapted Cognitive Behavioral Therapy (CA-CBT) through a randomized controlled trial in the second stage. Sample of the descriptive study that took place in the first stage consisted of 89 Syrian women, while the sample of randomized controlled trial that took place in the second stage consisted of 23 Syrian women. Demographical information Form, Harvard Trauma Questionnaire (Part I and IV), Hopkins Symptom Checklist -25 and Post Migration Living Difficulties Checklist were used in data collection process. Descriptive analysis showed that 89 women who participated in the screening have been exposed to the common traumatic experiences and post-migration living difficulties that take place in the literature and have anxiety and depression symptoms at a clinical level. Correlation analysis demonstrated the statistically significant relationships between lifelong traumatic experiences and anxiety, depression, PTSD symptoms, degree of post-migration living difficulties and; between post-migration living difficulties and anxiety, depression, PTSD symptoms. In order to assess the feasibility and acceptability of CA-CBT, drop-out rates and presence of adverse events were examined and the results indicated that CA-CBT is a feasible and acceptable psychotherapy approach for Syrian women who are under the temporary protection of Turkey. Linear mixed model analysis that was conducted to test the efficiency level of CA-CBT demonstrated that CA-CBT has a statistically significant and positive effect on participants' PTSD symptoms. Obtained results were discussed in accordance with literature and suggestions for the future studies and clinical applications were mentioned. Keywords: Syrian refugee women, psychological trauma, Culturally Adapted Cognitive Behavioral Therapy, post migration living difficulties, cultural adaptation, randomized controlled trial