Dynamics behind Sadrist-Iranian relations 2003-2018: A social movements theory perspective

Abstract

Ortadoğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesindeki devlet dışı silahlı aktörler hakkındaki araştırmalar 2011 Arap isyanlarından sonra ve özellikle Libya, Suriye, Irak ve Yemen'deki gelişmeler üzerine ivme kazandı. Vekâlet savaşı literatürü bu aktörleri bölgesel ve küresel güçlerin birer dış politika aracı olarak görürken bu tez, silahlı gruplar tarafına odaklanıp Toplumsal Hareketler Teorisi (THT) üzerinden daha geniş bir perspektif sunmaktadır. Sadr Hareketi'nin 2003-2018 arasında İran ile olan ilişkilerini vaka çalışması olarak kullanan bu tez, İran'ın Irak'taki müdahalelerinden en ciddi şekilde etkilenen Şii alt sınıfın Irak milliyetçisi bir ideoloji benimseyerek söz konusu ilişkiyi büyük oranda biçimlendirdiğini savunmaktadır. İran'a karşı kızgınlık besleyen toplumsal tabanlarından ötürü Sadrcılar, kısa ömürlü yakınlaşmaları dönemlerinde bile Tahran rejiminden bağımsızlıklarını korumak zorunda kalmıştır. Bu çalışma, toplumsal tabanın rolünü ele alarak silahlı gruplar literatürüne ve silahlı kanadı olan bir toplumsal hareketi inceleyip liderliğin rolünü göstererek de THT'ye katkı yapmaktadır. Son olarak bu tez, hem mezhep içi rekabetlerin hem de mezhepler arası ittifakların bulunduğunu gözlemleyerek mezhep kimliğinin MENA bölgesinde zorunlu olarak ittifak veya çatışmalara neden olmadığını göstermektedir.

The study of armed non-state actors (ANSAs) in the Middle East and North Africa (MENA) region has gained momentum since the onset of Arab uprisings of 2011, and particularly upon the developments in Libya, Syria, Iraq, and Yemen. While the literature on proxy war mainly views these actors as a foreign policy tool of regional and global powers, this thesis offers a broader perspective based on the Social Movements Theory (SMT) focusing on the side of armed groups. Using the Iraqi Sadrist Movement's relations with Iran from 2003 to 2018 as a case study, it argues that the social basis of the movement, the Shia underclass who were most severely affected by the Iranian intervention in Iraq and adopted an Iraqi nationalist ideology has primarily shaped the said relationship. Due to their social basis resentful against Iran, Sadrists had to maintain their independence from the Tehran regime even at times of short-lived rapprochements. This study contributes to the literature on armed groups by exploring the role of the social basis as well as to the SMT by analyzing a movement with an armed group and demonstrating the role of leadership. Finally, the thesis shows that sectarian identity does not necessarily build alliances or cause conflicts in the MENA region by observing that there are intra-sectarian rivalries as well as inter-communal alliances.