XVI. yüzyılda Eski Zağra

Abstract

Eski Zağra 1371'de Osmanlı Devleti'nin Balkanları fetih sürecinde I. Murad döneminde fethedilmiştir. Orta kol üzerinde bulunması hasebiyle stratejik bir mevkide yer almaktadır. Fethin hemen ardından olmalı Osmanlı iskân politikası çerçevesinde Eski Zağra'nın kaza merkezine ve köylerine Anadolu'nun değişik bölgelerinden başta Yörük ve cemaatler olmak üzere Türk nüfusu iskâna tabi tutulmuştur. Bu politika neticesinde bir süre sonra Eski Zağra'da demografik yapı Türkler lehine değişmiştir. Bu çalışma, tamda bu nokta-i nazarı dikkate alarak XVI. yüzyılda Eski Zağra ile ilgili tahrir defterleri ve Balkanlar hakkında yapılmış mevcut literatürden de istifade ederek Eski Zağra'nın demografik yapısını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Böylece günümüzde Bulgaristan sınırları içerisinde yer alan Eski Zağra'nın XVI. yüzyılda ve Osmanlı hâkimiyetinde bir Müslüman-Türk yerleşim merkezi olduğu gösterilecektir.Tahrir defterleri sadece demografik yapıya dair veriler içermemektedir. Statik de olsa ekonomik yapının ortaya konulmasını sağlamaktadır. Nitekim defterler sayesinde demografik yapı ile birlikte bir Balkan kazasının Osmanlı hâkimiyetindeki ekonomisini değerlendirmek mümkün olmaktadır. Bu nedenle tahrir defterleri çalışmanın temel kaynağını oluşturmaktadır ve içerisinde barındırdığı verilerle araştırmamıza yön verecek niteliktedir. Gerek sosyal, gerek demografik ve gerekse ekonomik bakımdan birçok bilgi bu defterlerden edinilebilmektedir.Anahtar Kelimeler: Eski Zağra, Rumeli, İskân Politikası, Orta Kol, Tahrir Defteri

Stara Zagora was conquered in 1371 during the Balkan conquest period of the Ottoman Empire under the reign of Murad I. It was in a strategically important position since it was located on the middle-branch. Just after the conquest, the city centre and the villages of Stara Zagora was inhabited by Turkish nomads and congregations from various regions of Anatolia according to the Ottoman settlement policy. After a while, the demographic structure was changed in favour of the Turks as a result of this policy. From this point of view, the aim of this study is to investigate the demographic structure of Stara Zagora in the XVI. century based on the registry books and existing literature sources on the Balkans. Thus, it will be demonstrated that Stara Zagora, which is currently located in Bulgaria, was a Muslim-Turk settlement in the XVI. century. Registry books provide information on the static economic structure as well as the demographic structure. It is possible to evaluate the economics of a Balkan town under Ottoman dominion by means of these registry books. Therefore, the registry books are the main source of this study and they have the quality to direct our research with the data they include. They contain several information on social, demographic and economic aspects. Key Words: Stara Zagora, Rumelia, Settlement Policy, Middle-branch, Registry book