سكة حديد الحجاز في عهد السلطان عبد الحميد الثاني دراسة في الاقتصاد الإسلامي

Abstract

Bu tez çalışması, Hicaz Demiryolu'nun halk veya devlet eliyle olsun dışardan ve içeriden sadaka, kredilerden finanse edilmesini incelemektedir.Araştırmacı bu çalışmasında Tarihi açıklama yöntemini kullanmıştır.Çalışma sonunda araştırmacı Osmanlı Devleti bütçesi'nin açık verdiği ve müsebbibleri olan siyasi, iktisadi, etkenlerinin olduğu bu sebepten ötürü devlet bütçesinden bu proje finanse edilememiştir.Bundan dolayı başka finans araçları bulma ihtiyacı doğmuştur.Başlıcaları devletin içinden ve dışından alınan bağışlar.Padişah ve vezirleri tarafından olsun veya islam coğrafyasından olsun finans edilmeye uğraşılmıştır.Kredi şeklinde borçlanmanın az bile olsa Ziraat Bankasından faizle olması İslam İktisadında caiz değildir.Aynı zamanda bu projenin vakfedildiği ve kamu yararına sömürgeci devletlerin isteklerini gözler önüne serer.Hicaz Demiryolunun geçtiği devletlerde bir daha Şam'dan Hicaz'a doğru faaliyete geçmesini tavsiyede bulunur.Araştırmacı bu proje için İslam ahkamıyla uyuşan birkaç finans yöntemi sunmaktadır. Bunlardan;Vakıf Sukuku üzerinden finanse edilmesi, selem ve istisna' akitlerinden finansı, Katılım müesseselerinin toplu finans yöntemini uygulamalarıdır.Anahtar Kelimeler; Hicaz Demiryolu, II.Abdülhamid, Finans, İslam İktisadı

This study aimed to trace the financing of the Hijaz Railway in the reign of Sultan Abdul Hamid II. It evaluates it in terms of the Islamic finance. Looking at the sources of funding which maintained the railway. Whether by the state،by the people,by foreign donations or by the loans the state took. The researcher's utilized the historical analytical and descriptive method in his approach.The study concluded that the Ottoman Empire was suffering from a deficit in the general budget of state, due mainly to the political and economic conditions. Therefore could not allocate from its budget to finance the railway, thus resorted to other sources of financing. One of the most important sources was the internal and external donations, whether by the Sultan himself, the ministers or the people of the state and donations from the other Muslim states in the world. The second source was loans that the state resorted to borrowing from the banks, a key issue is that they borrowed with interest, from the agricultural bank, and no doubt these interest loans are prohibited in Islamic law.The study further found that the Hijaz Railway was terminated by the Ottoman Empire and decalred as mortmain charitable endowment because of ambitions of colonial powers in the area who wanted to control it. The study recommends the reactivation of the railway from the Levant to Hijaz, and suggested modern funding methods which comply with provisions of Islamic Sharia Law, which includes financing through Endowment instruments `Swkok Waqfya`, delayed obliged sale and manufacturing `Salam and Istisna'a, and equity funds by a group of Islamic banks.Keywords: Hijaz Railway,Abdul Hamid II, funding, Islamic Economy