Zihinsel engelli bireylere orta öğretim düzeyinde verilen mesleki eğitimde yaşanan sorunlar

Abstract

Bu araştırmada zihinsel engelli bireylere orta öğretim düzeyinde verilen mesleki eğitimde yaşanan sorunların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak elde edilen bulgular betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 2016-2017 Eğitim Öğretim yılında İstanbul ili Anadolu Yakasında farklı özel eğitim okullarından 11 veli, 12 öğretmen ve 5 yönetici olmak üzere toplam 28 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi aracılığıyla toplanmıştır. Katılımcılardan yönetici ve öğretmenler mevzuatın güncel olmadığı ve özel eğitim alnındaki yeniliklerin mevzuatta geç yer bulduğunu ifade etmişlerdir. Mevzuatın güncellenme çalışmalarında alanda çalışan yönetici ve öğretmenlerin sürece dahil edilmelerinin bu sorunun çözümünde etkili olacağı görüşü dile getirmiştir. Özel eğitimin uzmanlık gerektiren bir alan olması sebebiyle özel eğitim bölümünden mezun kişilerin bu alanda yönetici ve öğretmen olarak çalışması gerektiği katılımcılar tarafından söylenerek özel eğitimde çalışan kişilerin yıpratıcı bir iş yaptığı bu sebeple ödemeler, ünvan, çalışma şartları gibi özlük haklarının iyileştirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Az sayıda katılımcının okulların fiziki şartlarından memnun olduğu ancak katılımcıların büyük çoğunluğunun özel eğitim mesleki eğitim merkezlerini (okullarını) fiziki alt yapı yönünden yeterli bulmadıkları, bu okulların öğrencilerin engel durumu göz önüne alınarak yapılması gerektiği özellikle fiziksel engeli olan kas hastası öğrencilerin dikkate alınması gerektiğini belirtmişlerdir.vOkulların öğrenci sayısı açısından kalabalık olduğu, kullanılan materyallerin yeterli olmadığı, kullanılan eğitim materyallerinin bu öğrencilere uygun olmadığı yönünde görüş bildiren katılımcılar engel seviyeleri göz önünde bulundurulmadan hazırlanan materyallerin öğrencilerin verimli bir eğitim almasına zorlaştırdığını vurgulayarak materyal hazırlama ve ulaşılabilirlik noktasında öğretmenlerinde işin içine katılması gerektiği ifade edilmiştir. Öğretmen tutum ve yeterliliklerinde olumlu anlamda gelişmeler olsa da öğretmen yeterliğinin alan dışından gelen öğretmenlerin çokluğu nedeni ile istenilen seviyede olmadığı ve görevlendirilen ücretli öğretmenlerin alan bilgilerinin yetersiz olduğu katılımcılar tarafından ortaya konulmuştur. Çözüm olarak özel eğitim bölümünden mezun alan uzmanı öğretmenlerin bu alanda çalışması gerektiği önerilmiştir Özel eğitim mesleki eğitimde yönetmelikten ve bürokratik işleyişten kaynaklanan sorunlar olduğu, özellikle muhatap bulma noktasında sorunlar yaşandığı, ailelerin bir kısmının eğitim sürecine katıldığını bir kısmın ise bu sürece katılmadığı öğretmen ve yöneticiler tarafından söylenmiştir. Bu sorunun çözümü olarak ailelere eğitim verilmesi ve üst yöneticilerin bilgilendirilmesi gerektiği önerilmiştir. Reel sektörün özel Eğitim öğrencileri ile ilgili beklentiyi yüksek tuttuğu ve bu öğrencileri istihdam ederken normal çalışanlardan bekledikleri performansı bu öğrencilerden de beklediği okul ve reel sektör arasında yeterli işbirliğinin olmadığı ve eş güdümünde istenen seviyelere taşınamadığı yönetici ve öğretmenler tarafından ifade edilmiştir. Sektör temsilcilerinin okullara davet edilerek öğrenciyi burada gözlemlemelerini sağlamalarının etkili olabileceği öneri olarak sunulmuştur.

In this research, it is aimed to identify problems experienced in vocational education given to mentally retarded people at the level of secondary education. The findings obtained using the qualitative research method were analyzed descriptively. The study group of the study consisted of 28 persons, 11 parents, 12 teachers and 5 administrators from different special education schools in Istanbul and Anatolian Region during 2016-2017 Academic Year. In the study, data were collected through semi-structured interview method.From the participants, the managers and teachers stated that the legislation is not up to date and that innovations in special education take place late in the legislation. It has been expressed that the inclusion of managers and teachers working on the field in the legislative updating studies will be effective in solving this problem.It has been stated that the personal rights such as payments, titles and working conditions should be improved because the persons who graduated from the special education department are required to work as administrators and teachers in this area because the special education is an area requiring special education.They pointed out that a small number of participants were satisfied with the physical conditions of the schools, but the majority of the participants did not find the special education vocational training centers (schools) in terms of physical infrastructure adequate, especially those with physical disabilities should take into consideration the obstacles of the students.Participants who stated that the schools were crowded in terms of number of students, the materials used were not enough and the materials used were not suitable for these students. It was stated that the materials prepared without considering the obstacle levels made it difficult for the students to get a productive education.Although the teachers' attitudes and competences are developing in a positive sense, it has been revealed by the participants that the adequacy of the teachers is not in the desired level due to the multiplicity of the teachers coming from outside the field and the field knowledge of the assigned teachers is inadequate. As a solution, it has been suggested that specialist teachers who graduated from special education department should work on this fieldParticularly, some of the families participated in the education process were told by the teachers and administrators that they did not participate in this process. It has been proposed that parents should be educated and top administrators should be informed about the solution of this problem. viiIt has been stated by managers and teachers that there is not enough co-operation between the school and the real sector and that they cannot carry on the desired levels in co-operation, as the expectations of the real sector special education students are high and the performance they expect from regular employees while they are employed. It was presented as a suggestion that sector representatives could be invited to schools and their students' observations would be effective.