Okul müdürlerinin iş-aile yaşam çatışması düzeyleri ile iş doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, kamuya bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan okul müdürlerinin iş-aile yaşam çatışması düzeyleri ile iş doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın evrenini; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Bağcılar ilçesinde kamuya bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 88'i erkek, 4'ü kadın toplam 92 okul müdürü oluşturmaktadır. Araştırmada evrenin tamamına ulaşıldığı için örneklem seçilmemiştir. Araştırmanın modeli betimsel tarama türü ilişkisel taramadır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, iş-aile yaşam çatışması ölçeği ve eğitim yöneticisinin iş doyumu ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, Bağımsız grup t testi, Tek yönlü (One way) ANOVA testi, Scheffe ve Pearson korelasyon testi tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda; çalışma evrenindeki okul müdürlerinin iş-aile yaşam çatışması düzeyleri toplamda ve iş-aile çatışması alt boyutunda orta, aile-iş çatışması alt boyutunda ise düşük düzeyde belirlenirken; iş doyum düzeyleri toplamda ve çalışma koşulları alt boyutunda orta, iş ve işin niteliği, kişilerarası ilişkiler ve örgütsel ortam alt boyutlarında yüksek, ücret, gelişme ve yükselme imkânları alt boyutlarında ise düşük düzeyde belirlenmiştir. Okul müdürlerinin iş-aile yaşam çatışması düzeyleri yaş, çocuk sayısı, eşin çalışma durumu, meslekteki kıdem, çalışılan okul türü, ödül alma durumu, katılınan hizmetiçi eğitim programı sayısı değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermezken; öğrenim durumu, okul müdürü olarak görevli olunan toplam süre değişkenlerine göre v anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Okul müdürlerinin iş-aile yaşam çatışması düzeyleri iş-aile çatışması alt boyutunun yaş, çocuk sayısı, eşin çalışma durumu, öğrenim durumu, meslekteki kıdem, okul müdürü olarak görevli olunan toplam süre, çalışılan okul türü, ödül alma durumu ve katılınan hizmetiçi eğitim programı sayısı değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı belirlenmiştir. İş-aile yaşam çatışması düzeyleri aile-iş çatışması alt boyutu yaş, çocuk sayısı, eşin çalışma durumu, meslekteki kıdem değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar göstermezken; öğrenim durumu, okul müdürü olarak görevli olunan toplam süre, ödül alma durumu ve katılınan toplam hizmetiçi eğitim programı sayısı değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Okul müdürlerinin iş doyum düzeyleri ve alt boyutlarının tamamının yaş, eşin çalışma durumu, öğrenim durumu, meslekteki kıdem, okul müdürü olarak görevli olunan toplam süre, çalışılan okul türü, ödül alma durumu ve katılınan toplam hizmetiçi eğitim programı sayısı değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı belirlenmiştir. İş doyum düzeyleri iş ve işin niteliği, ücret, çalışma şartları, kişilerarası ilişkiler ve örgütsel ortam alt boyutlarının çocuk sayısı değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılık göstermezken; iş doyum düzeyleri ve gelişme ve yükselme imkânları alt boyutunun ise çocuk sayısı değişkenine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Okul müdürlerinin iş-aile yaşam çatışması düzeyleri iş-aile çatışması alt boyutu ile iş doyum düzeyleri ve alt boyutlarının tamamı arasında orta düzeyde negatif yönlü ve anlamlı, iş-aile yaşam çatışması düzeyleri aile-iş çatışması alt boyutu ile iş doyum düzeyleri ve iş ve işin niteliği alt boyutu arasında düşük düzeyde negatif yönlü ve anlamlı, kişilerarası ilişkiler alt boyutu arasında orta düzeyde negatif yönlü ve anlamlı, ücret, gelişme ve yükselme imkânları, çalışma şartları ve örgütsel ortam alt boyutları arasında düşük düzeyde negatif yönlü ve anlamsız ilişkiler bulunmuştur. Okul müdürlerinin iş-aile yaşam çatışması düzeyleri ile iş doyum düzeyleri ve iş ve işin niteliği, gelişme ve yükselme imkanları, çalışma şartları, kişilerarası ilişkiler, örgütsel ortam alt boyutları arasında orta düzeyde negatif yönlü ve anlamlı, ücret alt boyutu arasında düşük düzeyde negatif yönlü ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

The purpose of this research is to determine the relationship between workfamily life conflict levels and job satisfaction levels of primary, secondary and high school principals' working in the public sector. The study's population consists of 92 school principals', 88 male and 4 female, working in public primary, secondary and high schools in the district of Bağcılar in Istanbul in the academic year of 2015-2016. Since the entire population was reached in the study, no sample was selected. The model of the research is the relational screening model from descriptive models. Personal data form, work-family life conflict scale and job satisfaction scale were used as data collection tools. In the data analysis, frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, Independent group t test, One way ANOVA test, Scheffe and Pearson correlation test techniques were used. The results of the research revealed that the levels of work-family life conflicts of school principals in the study population were found moderate in total and in the sub-dimension of work-family conflict; was found at a low level in the work-family conflict sub-dimension. The job satisfaction levels of principals were found moderate in total and in working conditions subscale and was found to be high in job and job quality, interpersonal relations and organizational environment sub-dimensions while it was found to be low in the sub-dimensions of wage, development and promotion opportunities. vii The level of work-family life conflicts of school principals did not show any significant difference according to the variables such as age, number of children, work status of spouse, seniority, type of school worked, awards, number of in-service training programs participated; the educational status showed significant differences according to the number of years worked as principals. It was determined that the subdimension of work-family conflict of principals' levels of work-family life conflict were not significantly differentiated according to the variables of age, number of children, work status of spouse, education status, seniority, total time spent as a school principal, type of school worked, awards and number of in-service training programs. Family-work conflict sub-dimension of work-family life conflict levels did not show any significant differences according to the variables of age, number of children, working status of spouse, and seniority while it showed significant differences according to the variables of education status, number of years worked as a principal, awards, and number of in-service training programs. It has been determined that the job satisfaction levels of school principals and their sub dimensions do not differ significantly according to the variables such as age, work status of spouse, education status, seniority, total time spent as a principal, type of school worked, awards and total number of in-service training programs. Job satisfaction levels were not significantly different according to job and job quality, wages, working conditions, interpersonal relations and organizational environment and the number of children while job satisfaction levels and development and promotion opportunities subscales showed significant differences according to the number of children. There was a moderately negative and significant relationship between school principals' work-family life conflict levels work-family conflict sub-dimension and job satisfaction levels and all sub-dimensions; a negative and significant relationship at a low level between work-family life conflict levels family-work conflict subdimension and job satisfaction levels and job and job quality sub-dimension; a moderately negative and significant relationship with interpersonal relations subdimension and negative and insignificant relationship at low level was found with wage, development and promotion opportunities, working conditions and organizational environment sub-dimensions. viii Also, there was a moderately negative and significant relationship between levels of work-family life conflict and job satisfaction levels of principals and work and the nature of work, the opportunities of development and promotion, working conditions, interpersonal relations, organizational environment sub-dimensions and negative and significant relationship at low level with the wage sub-dimension.