Giresun yöresi kemençecilik geleneği üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada, Türk sözlü geleneğinde önemli bir yere sahip olan Giresun yöresi kemençecilik geleneği; icra, icracı, icra ortamı, dinleyici kitlesi, müzik aleti (kemençe), metin, işlev özellikleri, ezgileri, âşıklık geleneğiyle olan ilişkisi ve popüler kültür karşısındaki güncel durumu açılarından incelenmiştir. Çalışmamızın `Giriş` başlıklı birinci bölümünde problem, amaç, önem, varsayımlar ve sınırlılıklardan bahsedilmiştir. `İlgili Alanyazın` başlıklı ikinci bölümde çalışmanın kuramsal çerçevesi ile konuyla ilgili olarak geçmişte yapılan çalışmalar; kitaplar, makaleler, bildiriler ve tezler şeklindeki bir tasnif içerisinde sunulmuştur. `Yöntem` başlıklı üçüncü bölümde araştırmanın modeli, evren ve örneklem/araştırma grubu, veri toplama araç ve teknikleri, veri toplama süreci ve verilerin analizi hakkında bilgi verilmiştir. `Bulgular ve Yorumlar` başlıklı dördüncü bölümde geleneğin icra özellikleri, türkülerin oluşumu, geleneğin ve türkülerin işlevleri, türkülerin şekil/yapı özellikleri, türkülerin içerik özellikleri, geleneğin ezgileri, geleneğin âşıklık geleneğiyle olan ilişkisi ve popüler kültür karşısındaki güncel durumu değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme kısımlarından elde edilen verilerden yola çıkılarak çalışmamızın `Sonuç ve Öneriler` başlıklı beşinci bölümü oluşturulmuştur. Çalışma ile geleneğin bölgede halen güçlü bir şekilde yaşamakta olduğu; yaşama gücünü işlevselliğinden aldığı; kemençe, kemençeci, türkü ve horonun bölge insanının bölgesel ve kültürel kimliğinde önemli bir yere sahip olduğu; geleneğin bölge insanının maruz kaldığı değişim ve dönüşüme uyum sağladığı; meydana gelen yeni icra ortamları ile teknolojik imkânlardan azami derecede yararlandığı gibi sonuçlara ulaşılmıştır.Bu çalışmanın oluşturulmasında sözlü ve yazılı veriler kullanılmıştır. Sözlü verilerin tespiti noktasında alan araştırması ve örnek olay yöntemlerine, yazılı verilerin tespiti noktasında ise yazılı kaynaklardan yararlanma yöntemine başvurulmuştur. Alan araştırması, örnek olay ve yazılı kaynaklardan yararlanma yöntemleriyle elde edilen malzemenin değerlendirilmesi sürecinde halkbiliminin bağlam merkezli inceleme kuramlarından Performans (İcra) Teori, Sözlü Kompozisyon Teorisi ve İşlevsel Halkbilimi Kuramı'ndan yararlanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Giresun, Kemençe, Kemençecilik Geleneği, Âşıklık Geleneği, Sözlü Gelenek, Performans (İcra) Teori, Sözlü Kompozisyon Teorisi, İşlevsel Halkbilimi Kuramı.

In this research, the tradition of kemençecilik in Giresun region which is important in Turkish oral tradition, was studied in performance, performer, the place of performance, the audience, musical instrument (kemençe), text, function properties, melody, the relation with the tradition of minstrelsy and actual cases versus the popular culture.In the first chapter with the title of `Introduction`, it is mentioned about problem, aim, importance, hypothesis and limitation. In the second chapter with the title of `Related Literature`, theoritical frame of the research and the studies done in the past within the topic; books, articles, declarations and thesis have been presented in classification. In the third chapter with the title of `Method` it has been informed about the model of the research, the universe and sample/research group, materials and techniques of data collection, the process of data collection and analysis data.In the fourth chapter with the title of `Results and Comments`, performance properties of the tradition, composition of folk-songs, functions of the tradition and folk-sons, the properties of shape/structure of folk-songs, the melodies of the tradition, the relation of tradition with the tradition of minstrelsy and the actual case versus the popular culture have been evaluated. The fifth chapter with the title of `Conclusion and Suggestion` of our research has been made on the basis of the data which obtained from the parts of that evaluation. With this research, it has been concluded as the fact of stil living of the tradition acutely in that area; getting the vigor from its functionality; having an important position of kemençe, kemençeci, folk-song and horon on the regional and cultural identity of that region's public; accommodating of the tradition to the change and transformation that the region's public subjected to; profiting to the utmost by the resultant new performance places and technological possibilities. In the forming of this research, oral and written data have been used. It has been refered to the methods of field research and case study for the oral data, and the method of utilization from the written sources for the written data. In the process of evaluation of the materials obtained by the methods of field research, case study and the utilization from the written sources, it has been utilized from the Performance Theory, Oral Composition Theories and The Theory of Functional Folklore that base on the context of Folklore.Key Words: Giresun, Kemençe, The Tradition of Kemençecilik, The Tradition of Minstrelsy, Oral Tradion, Performance Theory, Oral Composition Theory, The Theory of Functional Folklore.