Okul müdürlerinin paternalist liderlik davranışlarının okul kültürü oluşturmadaki etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okullarda görevli öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin paternalist liderlik davranışlarının okul kültürünü ne düzeyde etkilediğini saptamaktır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2018-2019 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Beylikdüzü ilçesine bağlı her kademedeki okul türünde görev yapan 2630 öğretmen oluşturmaktadır. Kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile evrenden seçilen 420 örneklem öğretmene veri toplama araçları uygulanmıştır. Araştırmada, Dağlı ve Ağalday (2017) tarafından geliştirilen `Okul Müdürlerinin Paternalist Liderlik Davranışları Ölçeği` ile Terzi (2005) tarafından geliştirilen Okul Kültürü Ölçeği` kullanılmıştır. Öğretmen algılarının çeşitli değişkenlere göre anlamlı fark gösterip göstermediği t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile belirlenmiştir. Öğretmenlerin Paternalist Liderlik ve Okul Kültürüne ilişkin algıları arasındaki ilişki korelasyon ve basit regresyon analizleri ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin paternalist liderlik algıları orta düzeyde bulunmuşken okul kültürü alt boyutlarında algılar sırasıyla görev kültürü, başarı kültürü, destek kültürü ve bürokratik kültür olarak saptanmıştır. Öğretmenlerin demografik özelliklerinde paternalist liderlik algıları cinsiyet değişkeninde erkekler lehine anlamlı bir farklılık oluştururken okul kültürü algılarında; cinsiyette görev kültürü, eğitim düzeylerinde destek ve başarı kültürü, yaşta başarı ve görev kültürü, okul türünde görev, başarı, bürokratik ve destek kültüründe anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Paternalist liderlik algıları ile okul kültürü algıları arasındaki ilişki okul kültürünün alt boyutlarından bürokrasi kültürünü pozitif yönde etkilerken diğer alt boyutlarda anlamlı farklılığa ulaşılamamıştır. Sonuç olarak paternalist liderliğin okul kültürünü olumlu yönde ve düşük düzeyde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this study was to determine the level of school culture's paternalistic leadership behaviors according to the perceptions of teachers in schools. In the research, relational screening model was used. The population of the study consists of 2630 teachers working at all levels of school in Beylikdüzü district of Istanbul province in 2018-2019 academic year. Data collection tools were applied to 420 sample teachers selected from the universe with easily accessible sampling method. In the study, Paternalistic Leadership Behavior of School Principals Scale developed by Dağlı and Ağalday (2017) and School Culture Scale developed by Terzi (2005) were used. Whether teachers' perception poses a meaningful difference according to various variables has been detected via t-test and single-way variance analysis (ANOVA). The relationship between teachers perceptions of Paternalist Leadership and School Culture was examined by correlation and simple regression analyzes. Teachers perceptions of paternalistic leadership in demographic characteristics make a significant difference in favor of males in gender variable; Significant differences were found in the task culture at school, support and achievement culture at education levels, achievement and task culture at age, task, achievement, bureaucratic and support culture at school type. The relationship between paternalistic leadership perceptions and school culture perceptions positively influenced the bureaucracy culture from the sub-dimensions of school culture, but no significant difference was detected in other sub-dimensions. As a result, it was concluded that paternalist leadership predicted school culture positively and low level.