Öğretmenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordayıcısı olarak okul iklimi algıları

Abstract

Bu araştırmada öğretmenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordayıcısı olarak okul iklimi algıları incelenmiştir. Çalışma okul iklimi ile ilgili okullarda farkındalığın artması ve psikolojik iyi oluş düzeyini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi bakımından önemli olabileceği düşünülmektedir.Araştırma yordayıcı ilişkisel tarama türünde nicel bir çalışmadır. Araştırma evrenini İstanbul ili Gaziosmanpaşa ilçesindeki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 897 ortaokul öğretmeni oluşturmaktadır. Verilerin toplanması amacıyla `Okul İklimi Ölçeği` ve `Psikolojik İyi Oluş Ölçeği` kullanılmıştır. Örneklemdeki bireylerin ölçek formundaki maddelerin her birinden almış oldukları puanların ortalamaları alınarak ölçek puanları elde edilmiştir. Ortalama puanlarının normallik dağılımı Kolmogorov-Smirnov testi ile sınanmıştır. Bu test sonucunda normal dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Bu nedenle yapılan analizlerde anova ve t-testi kullanılmıştır.Araştırma sonucuna göre okul iklimi incelendiğinde, işbirliği alt boyutunun, liderlik ve katılım ile eğitim ve öğretim ortamı alt boyutlarıyla karşılaştırıldığında daha olumlu algılandığı izlenmektedir. Öğretmenlerin psikolojik iyi oluş genel ortalamalarının incelendiğinde genel puanlarının ortalamasının 4,09 ve çoğunlukla katılıyorum düzeyinde olduğu görülmektedir. Buna göre genel olarak öğretmenlerin anlamlı ve amaçlı bir yaşam sürmekte olduğu ifade edilebilir. Öğretmenlerin cinsiyet değişkenine göre görüşlerinin okul ikliminin `liderlik ve katılım`, `eğitim ve öğretim ortamı`, `iş birliği` alt boyutlarında anlamlı farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin yaş değişkenine göre algılanan örgüt iklimi arasındaki ilişki incelendiğinde, araştırmaya katılan öğretmenlerin yaşı ile örgüt iklimi algıları arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık göstermektedir. Analiz sonuçlarına göre 51 yaş ve üzeri öğretmenler 20 – 30 yaş arası ve 31 – 40 yaş arası öğretmenlere göre daha olumlu örgüt iklimi görüşlerine sahiptirler. Araştırmamızda, öğretmenlerin mesleki kıdemi ile örgüt iklimi arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark bulunmuştur. 21 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip öğretmenler diğer mesleki kıdemdeki öğretmenlere göre daha olumlu okul iklimi algısına sahiptirler. Öğretmenlerin cinsiyet, eğitim, medeni durum ve yaş değişkenine göre psikolojik iyi oluş düzeylerinde farklılık olmadığı görülmektedir. Öğretmenlerin mesleki kıdem değişkenine göre psikolojik iyi oluş düzeyleri incelendiğinde ise 1-5 yıl arası mesleki kıdeme sahip öğretmenlerin daha yüksek düzeyde psikolojik iyi oluşa sahip olduğu bulunmuştur. Kamu ortaokullarında okul iklimi ile öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları istatistiksel açıdan pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Okul iklimi puanı arttıkça psikolojik iyi oluş puanlarının da arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan regresyon analizinde öğretmenlerin okul iklimine ilişkin algılarının psikolojik iyi oluş düzeylerini yordama gücü % 15 olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler : Örgüt iklimi, İyi oluş, Psikolojik iyi oluş,

In this research school climate perceptions of teachers as predictors of psychological well-being levels was investigated. The study is thought that it is important in raising awareness in schools related to school climate. The research was carried out as relational screening method. The scope of the study involves 897 secondary school teachers in the Gaziosmanpaşa district of İstanbul. In order to collect data, School Climate Scale which was created by Hoy with his friends and developed by Çağlayan (2011) and The Psychological Well-being Scale which was created by Diener et al (2009-2010) and adapted to Turkish in Telef (2011) were used. Data collected in the study were analyzed by using SPSS 22.0 package program. Scale scores were obtained by taking the averges of each of the subjects in the sample. The normality distribution of mean scores was tested with the Kolmogorov-Smirnov test. As a result of this test, it was determined that it had normal distribution. According to the results of the study, when the school climate is examined, it is observed that the dimensions of school climate is found to be statistically significant when compared with the sub-dimensions of leadership and participation and education and training environment. When the general averages of psychological well-being of teachers are examined, it is seen that the average of general scores is 4.09. According to this, it can be stated that teachers are living a meaningful and purposeful life in general. There is no significant difference between the views of teachers according to the gender variable in `leadership and participation` , `education and training environment` and `cooperationsub-dimensions` of the school climate. When the relationship between the perceived organizational climate and the age of the teachers is examined, the relationship between the age of teachers and the perception of organizational climate is statistically significant. According to the results of the analysis, teachers aged 51 and older have a more positive opinions about organizational climate than teachers between the ages of 20-30 and between the ages of 31-40. In our study, a statistically significant result was found between teachers' seniority and organizational climate. Teachers with 21 or more years of seniority have a more favorable school climate view than other seniority teachers. According to gender, education, marital status and age variables, there is no difference in behavior of psychological well-being among teachers. There is a significant difference between the psychological well-being behaviors of teachers according to their seniority. In the secondary schools, there was a statistically significant positive correlation between school climate and teachers' physchological well-being. Psychological well-being scores increased as the school climate score increased. Key Words: Organizational climate, Well-being, Psychological well-being,