Lider üye etkileşimi ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı okul müdürleri ve öğretmenler arasındaki etkileşimin düzeyi ile sınıf öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu araştırmanın verileri Bolu ili merkezinde bulunan ilkokullarda görev yapan 223 sınıf öğretmeninden elde edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin okul müdürleri ile etkileşim düzeylerine ilişkin görüşlerini belirlemek için Liden ve Maslyn (1988) tarafından geliştirilen ve Cevrioğlu (2008) tarafından Türkçeye uyarlanmış olan `Çok Boyutlu Lider Üye Etkileşim Ölçeği` ve sınıf öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışı algılarını belirlemek için Basım ve Şeşen (2006) tarafından iki ayrı çalışmadan (Vey & Campbell, 2004 ve Williams & Shiaw, 1999) yararlanılarak geliştirilmiş ve Türkçe'ye uyarlanmış olan `Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği` kullanılmıştır. Bu çalışmada verilerin analizinde sınıf öğretmenlerinin lider üye etkileşim tutumlarına ve örgütsel vatandaşlık davranış algılarına sahip olma düzeylerini belirlemek için aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri kullanılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin lider-üye etkileşimine dair görüşleri ile örgütsel vatandaşlık davranışlarını gerçekleştirme düzeyleri arasında ilişkiyi belirlemek için Spearman Brown korelasyon testi kullanılmıştır. Lider-üye etkileşiminin sınıf öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarını gerçekleştirmelerini ne düzeyde yordadığını belirlemek için ise çoklu regresyon analizi yapılmıştır.Bu çalışmada aritmetik ortalama değerlerine göre sınıf öğretmenlerinin okul müdürleri ile `etki, katkı, saygı` boyutlarında çok yüksek düzeyde, bağlılık boyutunda ise yüksek düzeyde etkileşiminin olduğu ortaya çıkmıştır. Regresyon analiz sonuçlarına göre etki, bağlılık, katkı ve saygı boyutlarının öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarından diğergamlık, vicdanlılık, nezaket, centilmenlik ve sivil erdem algılarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aritmetik ortalama değerlerine göre araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin diğergamlık, vicdanlılık, centilmenlik, sivil erdem boyutlarında yüksek düzeyde örgütsel vatandaşlık davranışı gerçekleştirdiklerini, nezaket boyutunda ise çok yüksek düzeyde örgütsel vatandaşlık davranışı gerçekleştirdikleri ortaya çıkmıştır.

The aim of this study is to examine whether there is a relationship between the leader-member interaction and teachers' organizational citizenship behaviours or not.The data of this study have been obtained by 223 teachers who have been teaching at primary schools in the centre of Bolu province. Multidimensional Leader Member Interaction Scale developed by Liden and Maslyn (1988) and adapted into Turkish by Esin Cevrioğlu (2008) to determine the leader member interaction perceptions of classroom teachers; and Organizational Citizenship Behavior Scale, which was developed by Basım and Şeşen (2006) by using two separate studies (Vey & Campbell, 2004 and Williams & Shiaw, 1999) and adapted to Turkish, was used to determine the perceptions of classroom teachers'organizational citizenship behavior.On the analysis of obstained data, arithmetic mean and standard deviation values were used to determine the level of classroom teachers' ability to have a leader member interaction attitude and organizational citizenship behavior perception . Spearman Brown correlation test was used to determine the relationship between classroom teachers' opinions on leader-member interaction and their level of conducting organizational citizenship behaviours. Multiple regression analysis was conducted to determine how effective leader-member interaction was on the attitudes of classroom teachers to perform organizational citizenship behaviors.According to the arithmetic mean values in this study, it has been found that classroom teachers have a very high level of interaction with the school principals in terms of `impact, contribution, respect` and a high level of interaction in the `dimension of commitment`.According to the results of the regression analysis, it was concluded that the dimensions of effect, commitment, contribution and respect were a significant predictor of the perception of altruism, conscientiousness, courtesy, civalry and civil virtue among the organizational citizenship behaviours of the teachers.According to the arithmetic mean values, it was found out that the teachers who participated in the research performed a high level of organizational citizenship behavior in the dimensions of generosity , conscience , gentlemanship ,civil virtue and a very high level of organizational citizenship behaviour in courtesy dimension.