Öğretmenlerin özerklik algıları ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin özerklik algıları ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. İlişkisel tarama modeline göre gerçekleştirilen bu çalışmada veriler öğretmen özerkliği ölçeği ve örgütsel bağlılık ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma evreni, 2017-2018 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Bağcılar İlçesinde ortaokullarda görev yapan kadrolu 427 öğretmen oluşturmaktadır. Zamansal sıkıntılar yaşanacağından rastgele örneklem tekniği ile evreni temsil edecek küme örnekleme yolu izlenmiş ve seçilen 245 öğretmenden veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde t-test, anova ve korelasyon analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin öğretme süreci özerkliği, öğretim programı özerkliği, mesleki gelişim özerkliği, mesleki iletişim özerkliği ve genel olarak öğretmen özerkliğinin yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. En yüksek ortalamanın öğretme süreci özerkliği alt boyutuna ait olduğu görülmüştür. Çalışmada özerklik algılarının yüksek seviyede çıkması Türkiyede ki öğretmenlerin özerklik kavramına yönelik farklı algılara sahip olduklarını göstermektedir. Öğretmenlerin cinsiyet, yaş ve eğitim değişkenleri ve özerklik algıları arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Öğretmen özerkliği medeni durum alt değişkenine bakıldığında evli ve bekâr öğretmenlerin mesleki gelişim özerkliği algısı arasındaki farkın önemli olduğu saptanmıştır. Bekâr öğretmenlerin mesleki gelişim özerkliğinin evli öğretmenlerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin örgütsel bağlılığının orta düzeyde olduğu görülmüştür. En yüksek ortalamanın içselleştirme alt boyutuna ait olduğu saptanmıştır örgütsel bağlılığın orta ve daha üst seviyede olduğu genellemesi yapılamasa bile bu duruma öğretmenlik mesleğinin özellikleri ve bulunulan kurumun katkısı olduğu söylenebilecektir. Öğretmenlerin cinsiyet, yaş, medeni durum ve eğitim durumu değişkenleri ve örgütsel bağlılık algıları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Öğretmenlerin öğretme süreci özerkliği ile uyum arasında zayıf negatif yönlü ve anlamlı; içselleştirme ile arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin öğretme programı özerkliği ile uyum arasında zayıf düzeyde, negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin mesleki gelişim özerkliği ile uyum arasında zayıf düzeyde, negatif yönlü ve anlamlı; içselleştirme ile arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin mesleki iletişim özerkliği ile uyum arasında zayıf düzeyde, negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Öğretmen özerkliği ile uyum arasında zayıf düzeyde, negatif yönlü ve anlamlı; içselleştirme ile arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir.Genel ifade ile çalışmada öğretmenlerde örgütsel bağlılık ve özerklik kavramlarına bakıldığında öğretmenlerin özerkliğinin artması ile örgütsel bağlılık uyumlarınınazaldığı, örgütsel bağlılıkta içselleştirme arttıkça öğretim süreci, mesleki gelişim ve öğretmen özerkliğinin arttığı ve örgütsel bağlılıkta uyum arttıkça öğretim süreci, öğretim program, mesleki gelişim, mesleki iletişim ve öğretmen özerkliği azalmakta olduğu söylenebilir.

The aim of this study is to determine the relationship between teachers' perceptions of autonomy and organizational commitment. In this study, which was conducted according to the relational screening model, the data were collected with teacher autonomy scale and organizational commitment scale. The population of the study consists of 427 teachers who work in secondary schools in Bağcılar district of İstanbul in 2017-2018 academic year. Since there will be temporal problems, a random sampling technique was used for cluster sampling to represent the universe and data were collected from 245 selected teachers. The data were analyzed by t-test, anova and correlation analysis. As a result of the research, it was determined that teachers' teaching process autonomy, curriculum autonomy, professional development autonomy, professional communication autonomy and teacher autonomy in general were high level. The highest average was found to belong to the teaching process autonomy sub-dimension. The emergence of a high level of autonomy in perception study shows that they have different perceptions of the concept of autonomy of teachers in Turkey. There was no significant difference between teachers' perceptions of gender, age and education and autonomy. When the marital status sub-variable of teacher autonomy was examined, it was found that the difference between the perception of professional development autonomy of married and single teachers was significant. Professional development autonomy of single teachers was found to be higher than married teachers. As a result of the research, it was seen that the organizational commitment of the teachers was moderate. The highest average was found to belong to the internalization sub-dimension, although it cannot be generalized that organizational commitment is at the middle and higher levels, it can be said that the characteristics of the teaching profession and the contribution of the institution are present. There was no significant difference between teachers' perceptions of gender, age, marital status, educational status and organizational commitment. Teachers' teaching process autonomy and harmony between weak, negative and significant; There was a positive and significant correlation between internalization. It is seen that there is a weak, negative and significant relationship between teachers' curriculum autonomy and compliance. Between autonomy and professional development of teachers, harmony was weak, negative and significant; There was a significant positive correlation between internalization. It is seen that there is a weak, negative and significant relationship between teachers' autonomy and professional communication. The correlation between teacher autonomy and harmony was weak, negative and significant; There was a significant positive correlation between internalization.When the concepts of organizational commitment and autonomy are examined, teachers' autonomy increase and organizational commitment cohesionIt can be said that teaching process, professional development and teacher autonomy increased as internalization increased in organizational commitment, and the process of teaching, curriculum, professional development, professional communication and teacher autonomy decreased as organizational commitment increased.