Engelli çocuğa sahip olan ve olmayan ebeveynlerin öz anlayış kişilik ve merhamet özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Araştırma, engelli çocuğu olan ve olmayan ebeveynlerin öz anlayış, kişilik ve merhamet özelliklerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma örneklemi, 2018/2019 eğitim-öğretim yılında Muş/Bulanık ilçesinde bulunan Türk Telekom Ortaokulu, Gazi Ortaokulu, Kardelen Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi ve Yeni Hayat Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi'nde eğitim gören 94'ü normal, 83'ü engelli olan çocukların toplam 187 olan ebeveynlerinden oluşmaktadır. Araştırma verileri, orijinali Pommier, (2010) tarafından geliştirilen, Türkçe uyarlaması ise Deniz ve Akdeniz (2016) da yapılan `Merhamet Ölçeği`, orijinali Neff (2003) ün geliştirdiği, Deniz, Kesici ve Sümer (2008) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış `Öz Anlayış Ölçeği` ve Bacanlı, İlhan ve Arslan (2009) ın geliştirdiği `Sıfatlara Dayalı Kişilik Ölçeği` kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verileri SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma verileri; t-testi, Pearson korelasyon katsayısı, ANOVA testi kullanılarak analiz edilmiştir. Engelli çocuğu olan ve olmayan ebeveynlerin cinsiyet faktörüne göre öz anlayış, SDKT alt boyutları ve merhamet toplam puanları arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir (p>.05). Ancak merhamet alt boyutu olan ilişki kesme alt boyutunun cinsiyet değişkeni ile anlamlı farklılaştığı saptanmıştır (p<.05). Öğrenim durumu değişkeni öz anlayış, SDKT ve merhamet puanlarında farklılaşmazken (p>.05), merhamet alt boyutu olan ilişki kesme alt boyutunda anlamlı farklılaştığı belirlenmiştir (p<.05). Bununla birlikte aile gelir düzeyi, aile yapısı değişkeni açısından öz anlayış, merhamet ve merhamet alt boyutları puanlarının anlamlı farklılaşmadığı (p>.05) ancak SDKT alt boyutlarından dışa dönüklük ile yumuşak başlılık özelliklerini anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir (p>.05). Ebeveynlerin engelli çocuk sahibi olma, çocuğun engel türü değişkenine göre öz anlayış, SDKT alt boyutları, merhamet ve merhamet alt boyutları puan ortalamaları arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır (p>.05). Araştırma sonucunda, engelli çocuğa sahip olan ve olmayan ebeveynler arasında öz anlayış, kişilik ve merhamet özellikleri açısından anlamlı farklılık bulunamamıştır.

The study was carried out to investigate the self-understanding, personality and compassion characteristics of parents having or not having disabled children. The sample of the research consists of 187 parents of 94 normal and 83 disabled children having education in the 2018/2019 academic year at Türk Telekom Secondary School, Gazi Secondary School, Kardelen Special Education and Rehabilitation Center or Yeni Hayat Special Education and Rehabilitation Center. The data of the study were collected using the `Compassion Scale` the `Self-Understanding Scale` and the `Adjective Based Personality Scale`. The research data were analyzed by using SPSS package program. The data were analyzed using t-test, Pearson correlation coefficient and ANOVA test. According to the gender factor of the parents having normal or disabled children, there was no significant difference between self-understanding, ABPS subscales and compassion total scores (p> .05). However, it was found that the sub-dimension of the compassion sub-dimension tenderness was significantly different with the gender variable (p <.05). While the educational status variable did not differ in self-understanding, ABPS and compassion score average (p> .05), in parents having disabled children there was a significant difference in the score average of the sub-dimension of the compassion sub- dimension disconnection (p <.05). On the other hand, it was found that self-understanding and compassion average score did not differ significantly according to the family income level variable but in parents having disabled children, significant difference was determined in the compassion sub-dimension being conscious of sharing and conscious awareness dimensions and ABPS sub-dimension emotional imbalance/neuroticism and being open to experience dimensions (p> .05). No significant difference was found between the score average of self-understanding, ABPS in terms of the family structure variable but in parents having normal children the compassion score average was found to affect significantly the compassion sub- dimension the ending the relation dimension (p> .05). No significant difference was found between the score average of self-understanding, ABPS sub-dimensions, compassion and compassion sub-dimensions according to the parents' having a disabled child and the type of the disability variable (p>.05).