H. 1310 (M. 1892) tarihli Selanik Vilayeti Salnamesi`nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

Salnameler, Osmanlı Devleti tarihinin 19. yüzyılın ikinci yarısı için birinci elden temel bilgi kaynaklarıdır. Bunların okunup açılanması dönemin aydınlatılması adına yapılabilecek önemli çalışmalardandır. Bu salnameler içinde Vilayet salnameleri de önemli yer tutmaktadır. Bu çalışmada akademik literatüre katkı olması amacıyla H. 1310 (M. 1892) Tarihli Selanik Vilayeti Salnamesinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Dünyadaki gelişmelere ayak uydurmaya çalışan Osmanlı Devleti, 19. Yüzyıl başlarında başladığı askeri yenileşmelere, Tanzimat Dönemi ile birlikte sosyal ve kültürel alanda yapılan yenilikleri de eklemiştir. Bu duruma meşrutiyetin ilanı ile birlikte yönetimsel alanda yapılan değişimler dahil edilmiştir. Meşrutiyetin ilanından sonraki askeri başarısızlıklar ve toprak kayıpları Osmanlı Devleti'nde iç huzursuzlukların artmasına sebep olmuştur. Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu bu durumdan faydalanmak isteyen Balkan ulusları bağımsızlık için Rusya'dan ve Avrupa'dan aldıkları destekle hareketlenmeye başlamışlardır. Balkanlardaki kargaşanın ve huzursuzluğun yaşandığı yerlerden biri de Selanik şehridir. M.Ö. 315 tarihinde Makedon Kralı Kassander tarafından kurulan şehir, 1430 tarihinde II. Murad tarafından kesin olarak Osmanlı Devleti egemenliğine alınmıştır. 1492'den sonra Osmanlı Devleti tarafından Yahudi göçmenlerin yerleştirildiği şehir, Avrupa'ya yapılan askeri harekatlar için üs olarak kullanılmıştır. Farklı ulus yapısına sahip şehrin nüfusu 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren artmıştır. Bu artışa paralel şehrin aldığı belediyecilik hizmetleri ile çehresi de değişmiştir. Bu dönemde şehirde yönetim aleyhtarı olan yönetici ve komutanların toplandığı görülmektedir. Bu durum şehri muhalefetin ve huzursuzluğun merkezi haline getirmiştir.Anahtar Kelimeler: 19. Yüzyıl, Osmanlı, Selanik, Salname

The yearbooks of the Ottoman Empire are the first hand sources for the history of Ottoman Empire in the second half of the nineteenth century. The researches and evaluations of these yearbooks might shed lights on those years. Provincial yearbooks are another type of important sources of Ottoman History. The purpose of this study is to contribute present literature by working on the yearbook of Salonica province dated 1892.To cope with the developments all over the world Ottoman state started new programs first mostly in military sphere during the reign of Sultan Selim III and then in all sphere of life during the reign of Sultan Mahmut II. By establishing the parliament in 1876, administrative and beurocratic reforms fallowed. Salonica was founded by the Macedonian King Cassander in 315 BC. It was conquered by Sultan Murat II in 1430. Then the population of the city was enriched by settling the Jews from Spain and Portuqal in 1492. During the Ottoman rule Salonica was an important trade center as being a port city. During the second half of the nineteenth century Salonica was one of the centers of the disorders in the Balkans because of the idea of independence and nationalism among the Balkan peoples. The population of Salonica was increased and municipal organization was established in the second half of the nineteenth century.Key Words: yearbook, 19th century, Salonica, Ottoman Empire