Çocuk eğitiminde âdâb-ı muâşeret öğretimi (Anes b. Mâlik`in rivâyetleri özelinde)

Abstract

Bu tez, Hz. Peygamber ile Enes b. Mâlik arasındaki ilişkiyi çocuk eğitimi bakımından ele almaktadır. Araştırma boyunca dokümantasyon ve belgesel yöntem metoduna yer verilmiştir. Hadislerin tespitinde Ahmed b. Hanbel'in Müsned'inde Enes b. Mâlik başlığı altında bulunan 2170 hadis taranmıştır. Araştırmada pedagojik terminoloji de dikkate alınarak Hz. Peygamber'in çocuklara âdâb-ı muâşeret öğretiminde takip ettiği yöntem incelenmiştirTezde Hz. Peygamber'in terbiye metodu; çocuk ve ergenlere yaklaşımının yanısıra başta Sahâbe-i Kirâm olmak üzere yetişkin bireylerle münasebetleri çerçevesinde çok boyutlu olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Âdâb-ı muâşeret içeren örnek olaylar, Hz. Peygamber'le birlikteliği çocukluk ve ergenlik dönemlerine tekabül eden Enes b. Mâlik'in gözünden ve kendisindeki yansımaları çerçevesinde ele alınmıştır. Zira Enes b. Mâlik'in Hz. Peygamber ile birlikteliği `eğitim çağı` denen bir dönemle başlayıp, `erken, orta ve ileri ergenlik dönemlerini de içine alacak biçimde on yıl sürmüştür. Enes b. Mâlik'in okuma yazma bilmesi ve gözlemlerini güçlü bir şekilde aktarabilme kabiliyeti Hz. Peygamber'le geçirdiği her bir anı `çocuk eğitimi` açısından değerli kılmaktadır.

In this thesis, the relationship between Prophet Muhammad and Anas b. Mālik is discussed in the context of child education. The documentary method was used throughout the research. While identifying the hadiths, 2170 narrations under the title `Anas b. Mālik` were examined in Musnad of Aḥmad ibn Ḥanbal. In this study, by considering the pedagogical terminology, the method that Prophet Muhammad followed in teaching etiquette to children was examined. In this thesis, the method of education of Prophet Muhammad is tried to be considered within the framework of his approach to children and adolescents. An examination in this context made it necessary for a multidimensional understanding of his relations with adult individuals, particularly his companions. Some of the events that could give an idea about etiquette were analyzed from the eyes of Anas b. Mālik who spent his childhood and adolescence with Prophet Muhammad. Anas b. Mālik lasted ten years with Prophet Muhammad and this synergy starts with a period defined by pedagogues as `education age` and includes `early, middle and advanced` adolescence periods. It should be noted that Anas' literacy and his ability to communicate his observations strongly make every moment he spent with the Prophet Muhammad valuable in the context of child education.