Balıkesir yöresinde kan bağı ve evlilik dışı akrabalık ilişkileri üzerine bir değerlendirme

Abstract

Aynı kandan gelen insanlar arasındaki yakınlık ve ortak paylaşımlar doğal düzen içerisinde belirlenmiştir. Buna karşılık gerek Türk toplumunda gerekse başka toplumlarda kan ve evlilik bağının dışında kurulan bir akrabalık ilişkisi de varlığını sürdürmektedir. Klandan günümüz modern devlet yapısına kadarki sürece kadar izini sürebildiğimiz kan ve evlilik dışı akrabalık ilişkileri ile ilgili olarak başlıca sorun, bir toplumun kendi kanından gelen insanları bırakıp da hiçbir kan bağı olmayan başka bir insanı kendi soyuna katarak çoğu zaman kendi akrabalarından öte tutmasıdır. ?Ahretlik?, ?musahiplik?, ?sağdıçlık? ve ?yarenlik? gibi uygulamalarda kişiler, birbirlerinden (buna bu kişilerin aile bireyleri de dâhildir) her iki dünyada da sorumludurlar. Bu ilişki, Alevi kesiminde daha da ileriye götürülerek sadece iki fert arasındaki bağlılığı değil kendilerinden sonra gelecek kuşaklara da yansıyacak bir bağlılığı oluşturmaktadır. Genel olarak bakıldığında Türk toplumunu oluşturan bireylerin tanımadıkları ve kan bağı içinde olmadıkları dışarıdan insanlara yönelik hitapları (seslenmeleri) dahi ?anne, teyze, abla, ağabey? gibi akrabalık terimlerini içermektedir. Eski Türklerden itibaren aile kurumuna son derece önem veren Türk toplumunda kan bağı ve evlilik dışı akrabalık ilişkileri de ayrı bir önem arz etmektedir. Tezin konusu kan bağı ve evlilik dışındaki akrabalık ilişkilerinin Balıkesir yöresindeki inanış ve uygulamalarındaki yerinin tespit edilerek değerlendirilmesidir.Anahtar kelimeler: Aile, akraba, sanal akrabalık, akrabalık ilişkileri.

The rapport and common share among the people from the same blood type are determined in its natural basis. On the other hand, in both Turkish community and other communities, another type of kinship relations has also existed except for blood and marital kinships. The main problem of the kinships except for marriage and blood kinship, as much as we can chase starting from clan to the understanding of current modern state, is that one certain society adapts people who have no blood kinship with and consider them as more precious than the members of their own relatives, leaving the members of the their societies aside. Individuals are responsible for one another in this world and in the world after death, which they demonstrate that with the terms; ahretlik (brother and sister forever)`,`musahiplik`, `sağdıçlık (best man)` and ?yarenlik (bull session)?. This relationship is taken further especially among the belivers of Alevi, and they consider this relationship as the one which gives birth to loyalty which will not only reflect on both parties of this relationship but also on the future generations. When we have a general look at this issue, we see that the members of Turkish community prefer to speak to other members of their society who even they do not know as ?mum, aunt, sister, brother? all of which are kinship terms actually used for speaking to their relatives with blood relation. In Turkish community which has given a special importance to the family beginning from old Turks, the relationships with other people except for those without any blood and marriage are considered significant. The purpose of this thesis is to reveal its place in belief systems especially in relationships except for blood and marriage relationships in the practices and beliefs in the province of Balıkesir.Keywords: Family, relative, fictive kinship, kinship relations.