Tip 2 diyabet hastalarında, diyabette engellilik durumunun genel öz yeterliğe etkisi

Abstract

Bu çalışma, diyabet hastalarının diyabet ile ilgili yaşadıkları engellerin genel öz yeterliğe etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. Veriler, 30.07.2018–30.01.2019 tarihleri arasında toplandı. Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi erişkin diyabet polikliniğinde takip edilen, 428 gönüllü diyabet hastası çalışmaya katıldı.Diyaliz ve kanser tedavisi almayan bireylerin demografik özellikleri kaydedildi. Hastaların son üç ay içerisinde yapılmış olan HbA1c sonuçları elektronik arşiv kayıtlardan alındı. Hastalara 68 soruluk `Diyabette Engeller Ölçeği` ve 10 soruluk `Genel Öz Yeterlik Ölçeği` uygulandı. Ölçeklerin uygulanması, eğitimli ve katılımcılarla ilgili bilgisi olmayan bir gözlemci tarafından yapıldı. Önyargıyı önlemek için, uygulama öncesi hastalara anlayabilecekleri ölçüde kısa bir açıklama dışında müdahale yapılmadı.Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik yöntemleri kullanıldı. Kategorik değişkenlerin sonuçları sayı ve yüzde olarak, devamlı değişkenlerin sonuçları dağılıma göre ortalama±standart sapma veya median [75-25. persentil] olarak gösterildi. Normal dağılıma uygunluk testi Kolmogorov-Smirnov Testi ile değerlendirildi. Normal dağılıma sahip olmayan nümerik değişkenler Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis testi ve Dunn's çoklu karşılaştırma testi ile karşılaştırıldı. Normal dağılıma sahip nümerik değişkenler için Bağımsız Örneklem T-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi kullanıldı. Ölçeklerin birbirleriyle ilişkisini göstermede Spearman's veya Pearson rank correlasyon testlerinden uygun olanı kullanıldı. Testlerde p <0.05 düzeyi istatistiksel önemlilik için anlamlı kabul edildi.Sonuç olarak; çalışmamız göstermektedir ki, DEÖ ve GÖYÖ diyabet hastalarının günlük yaşam içerisinde yaşadıkları engel ve zorlukları belirlemede etkili ölçeklerdir. Analiz sonuçlarımız bu iki ölçeğin diyabet hastalarını değerlendirmede birlikte kullanılmasının daha iyi sonuçlar vereceğini göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Diyabet, Diyabetlilerin Yaşadığı Engeller, Diyabette Genel Öz Yeterlik

This study was carried out as a descriptive study in order to determine the effects of the obstacles related with diabetes on the general self-efficancy of diabetes patients. Data were collected from 30.07.2018 to 30.01.2019. 428 volunteer diabetic patients followed-up in the adult diabetes outpatient clinic of Kocaeli University Research and Practice Hospital participated in the study.The demographic characteristics of the individuals who did not receive dialysis and canser treatment were recorded. HbA1c results calculated in the past 3 months of the patients were provided from our electronic archive. `The Diabetes Obstacles Questionnaire (DOQ)` and `General Self-Efficacy (GSE) Scale` 10 were applied to the patients with 68 questions. Scale applications were conducted by a blind observer who was trained and working. In order to prevent the bias, patients were not treated with a brief explanation to the extent that they could understand them.Descriptive statistics were used to analyze the data. The results of categorical variables were calculated as number and percentage, and the results of continuous variables were calculated as mean±standard deviation or median [75-25. percentile Normal distribution was assessed by Kolmogorov-Smirnov Test. The difference between the groups was compared with Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test and Dunn olmayans multiple comparison test for the numerical variables not having normal distribution. For the numerical variables with normal distribution, Independent Sample T-Test and One-Way Variance Analysis were used. Spearman's or Pearson rank correlation tests were used to determine the relationship between the scales. For tests, p <0.05 was considered significant for statistical significance.As a result; Our study shows that DOQ and GSE Scale are effective in determining the obstacles and difficulties experienced by diabetic patients in daily life. Our analysis results show that the co-use of these two scales in evaluating diabetes patients will yield better results.Key words: Diabet, The Diabetes Obstacles Questionnaire, General Self-Efficacy Scale