Sebilürreşad ve Büyük Doğu Dergileri üzerinden 1940-1950 döneminde Türkiye`de İslamcılık

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'de 1924 ve 1925 yıllarından itibaren görünürlüğünü kaybeden İslamcılık akımının, yeniden kıpırdanmaya başladığı 1940-1950 arasındaki dönemde nasıl bir seyir takip ettiğini bir örneklem üzerinden ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle Milli Mücadele döneminden 1950 yılına kadarki siyasal gelişmeler, İslamcılık akımının gelişimini etkileyen yönleriyle özetlenmeye çalışılmıştır. Sonrasında ise İslamcılığın bu yıllarda izlediği seyir, dönemin en önde gelen İslamcı dergileri olan Sebilürreşad ve Büyük Doğu Dergileri örnekleminde ele alınmıştır. İslamcıların bu yıllardaki ana gündem maddeleri ve bu konulardaki yaklaşımları ortaya konmaya gayret edilmiştir. Dönemin İslamcılık düşüncesinin, genel olarak II. Meşrutiyet'ten intikal eden ana istikametleri sürdürmekle birlikte, özellikle Büyük Doğu çizgisinin demokrasi, İslam birliği ve tarih algısı gibi konularda pek çok yeni yaklaşımı barındırdığı görülür. Nitekim Sebilürreşad ve Büyük Doğu Dergileri, ele aldıkları veya öne çıkardıkları konuların seçimi, rejim karşısındaki tutumları, benimsedikleri dil ve kullandıkları üslup itibarıyla, İslamcılığın bundan sonraki yıllarını da önemli ölçüde etkileyecek iki farklı damarı yansıtmaktadır.Anahtar Kelimeler: İslamcılık, İnönü Dönemi, Tek Parti Dönemi, Sebilürreşad,Büyük Doğu

Islamism had passed affectless years from 1924/1925 to 1940 in Turkey. From 1940, the movement had slight activity though. This study aims to present how Islamism advanced between 1940 and 1950 through a sample. In accordance with this aim, the political devolopments from the national struggle to 1950 are submitted as brief information with the focus on the development of Islamism. In the following part, the way in which Islamism proceeds is mentioned by means of Sebilürreşad and Büyük Doğu, both of which are the leading journals of this period. The agenda items of Islamism and its approach to these items during this period are presented as well. Islamism of this era seems to have generally the main path of the second constitutional period, but Büyük Doğu line has quite a few new approaches to democracy, Islamic unity and the perception of history. The position against regime and the distinctive mode and style of Sebilürreşad and Büyük Doğu with their agenda reflect the two varied trends affecting the ensuing years of Islamism.Key Words: Islamism, İnönü period, One-party goverment period, Sebilürreşad,Büyük Doğu