İmparatorluktan ulus – devlete bir `De Gaulle` tasavvuru: 1945 sonrası Fransa`nın yeni düzene adaptasyon süreci

Abstract

Hegemonik savaşlar olarak nitelendirilen I. ve II. Dünya Savaşları sonrasında küresel çapta baş döndürücü hızda ve büyüklükte değişimlerin söz konusu olduğu, kimisinin `Aşırılıklar Çağı`, `Yalan Çağı`, `Yeni Uluslar Çağı`; kimisinin de daha kapsayıcı bir biçimde `Paradigma ve Tarihsel Dönüşüm Çağı` olarak adlandırdıkları Yirminci Yüzyıl, gerçek manada bir değişim çağı olmuştur. Özellikle II. Dünya Savaşı ve sonrasında yaşanan gelişmeler sebebiyle uluslararası ilişkiler ve uluslararası sistem dünya genelinde yükselmiş ve tüm dünyanın jeopolitik, jeokültürel konumlanmaları üzerindeki belirleyicilikleri artmıştır. Tez çalışması boyunca, savaş sonrası dönem olarak adlandırılan 1945 sonrası dönemde, ortaya çıkan yeni gelişmeler karşısında, uluslararası sistemde meydana gelen değişim ve dönüşümleri ve bunların Fransa özelinde yaptığı sistemik etkiyi incelemeye çalışacağız. Fransa'nın bu değişime verdiği tepkiyi ve bu değişim karşısında konum belirleme çabalarını, değişimin zorlayıcılığının sınırlarını inceleyeceğiz. 1945 sonrası dönemin hâkim hegemonyası ve hegemonyanın düzen kurucu araçları olan dekolonizasyon, Soğuk Savaş, ulusüstü yapılanmalar karşısında Fransa'nın bu hegemonyaya, onun kurduğu yeni düzene ve araçlarına hem uyum sağlama çabalarını ve hem de ona meydan okuyarak onda Fransa lehine değişiklik meydana getirebilme uğraşını inceleyeceğiz.Giriş bölümünde araştırmamızın konusu, amacı, önemi, metodu ve sınırlarına değinirken teorik çerçevesini de çizmeye çalışacağız. 1945 sonrasında yaşanan dönüşümün Fransa üzerindeki etkilerinin ve Fransa'nın bu dönüşüme cevabının gerçek boyutları içinde içinde anlaşılabilmesi için, konumuza tarihsel ve sistemik bütüncül bir açıdan bakmayı uygun gördük. Bu açıdan dört bölümde tamamladığımız çalışmanın birinci bölümünü 1945 sonrası dönüşümünün temel öznelerinden, eski hâkimiyet modelli Fransız sömürge imparatorluğunun tarihsel boyutunu ve imparatorluğun maddi ve moral alt yapısını, sömürge politikasını irdelemeye ayıracağız. İkinci bölümde 1945 sonrası kurulan yeni dünya düzeninin sac ayakları olan ABD hegemonyası ve dekolonizasyon ve bunlar karşısında Fransa'nın ilk tepkisini incelemeye ayıracağız. `Bir Charles De Gaulle Tasavvuru` olarak isimlendirdiğimiz üçüncü bölümde, uluslararası sistemdeki değişimin kaçınılmazlığının bilincine varan Fransa'nın bu değişime karşı politikasının ana hatlarını çizerek uygulayacak lider olarak iktidara getirdiği De Gaulle'ü ve onu iktidara getiren şahsi özellikleri ile Fransa'nın onu çare adam olarak göreve getirme sebeplerini inceleyeceğiz. Dördüncü ve son bölümümüzde ise bütüncül bir biçimde incelediğimiz tez konumuzu tamamlayacak olan de Gaulle idaresinde Fransa'nın yeni dünya düzenine uyum ve ve o düzen içinde yeniden konumlanma politikasını ve araçlarını inceleyeceğiz. Son kısımda sonuç ve kaynakçayı vererek çalışmamızı tamamlayacağız.Anahtar Kelimeler: Yeni Dünya Düzeni, ABD, Fransa, Hegemonya,Dekolonizasyon, De Gaulle

Le vingtième siècle marqué par des changements de vitesse et et de grandeur vertigineux au niveau mondial a la suite de la Première et de la Deuxième guerres mondiales qualifiées comme `guerres hégémoniques` et appelé ,par certains, l'ère des extrêmes, l'ère des mensonges, l'ère des nouvelles nations ou encore l'ère de Paradigme et de transformation historique, avait vraiment été une ère de changement. Surtout, en raison des changements qui avaient suivi la Seconde guerre mondiale, les relations internationales et le système international ont eu l'ascension au niveau mondial et leur détermination sur les positionnements géopolitiques et géoculturels du monde entier ont augmenté.Tout au long de ce travail de thèse, nous allons essayer d'étudier les changements et les transformations que le système international a vu pendant la période de l 'après 1945 appelée 'la période de l'après guerre' et l'effet systémique que ces changements et transformations ont eu sur la France en particulier. Nous allons étudier la réaction et les essais de repositionnement de la France face a ce changement ainsi que les limites de la coercition du changement. Nous allons étudier a la fois les efforts de la France pour s'ajuster au nouvel ordre fondé par cette hégémonie qui était l hégémonie dominante de l'apres 1945 dont les outils étaient la décolonisaiton, la guerre froide et les structurations supra-nationale , et ses efforts pour effectuer des modifications au sein de l'hégémonie en la défiant en même temps. Dans l'Introduction, nous allons parler du sujet, du but, de l'importance,de la méthode et des limites de notre recherche et nous allons essayer de tracer sa cadre théorique. Nous avons jugé convéniant de d'adopter une approche historique et systémique totale pour mieux élaborer les effets de la transformation de l'apres 1945 sur la France et la réponse de cette derniere a cette transformation. De ce point de vue, la premiere partie de ce travail qui s'étend sur quatre chapitres au total, sera consacrée a l'étude de la dimension historique, de la structure matériele et morale et de la politique coloniale de l'Empire coloniale française au vieux modele de domination, qui faisait partie des principaux acteurs de la transformation de l'apres 1945. Dans la deuxième chapitre nous allons étudier l'hégémonie américaine et la décolonisaiton qui sont les piliers du nouvel ordre mondial de l'après 1945 et la réaction de la France. La troisième partie que nous avons appelé `Une imaginaire gaullienne `, nous allons étudier les caractéristiques personnelles de de Gaulle et les raisons de son pouvoir dans une France qui avait pris conscience du changement inévitable du système international qui avait vu en de Gaulle le type de leader qui pourrait tracer les lignes principales de sa politique étrangere face a ce changement.Notre quatrième et dernière chapitre, nous allons étudier la politique et les outils d'ajustement et de repositionnement de la France sous le gouvernement de de Gaulle au nouvel ordre mondial , ce qui va compléter notre sujet de thèse qu'on a étudié par une approche totale. Nous allons conclure notre travaill par la Conclusion et la Bibliographie.Les Mots clés: Nouvel ordre mondial, Etats-Unis, France, hégémonie,décolonisaiton, De Gaulle.