Ahlak ve iktisat ilişkisi temelinde İslam ahlak değerlerinin iktisadi davranışa olan etkileri: Kazanma ve harcama konularında iş dünyası üzerine ampirik bir inceleme

Abstract

İslam dindarlığı, ahlaki değerler ve bireyin iktisadi davranışları arasındaki ilişkiyi araştıran bu çalışma, genel kapsamda teorik bölüm ve uygulama-analiz bölümü olarak iki kısımdan oluşmaktadır. Teorik bölümde din-ahlak-iktisat ilişkisi birey ve toplum açısından tarihten bugüne incelenirken, uygulama bölümünde İslam ahlakının Müslüman bireyin iktisadi davranışına olan etkisi teorik bölümdeki araştırma dahilinde hazırlanan ampirik bir çalışmayla analiz edilmiştir.Bu araştırmada yöntem olarak; nicel ilişkisel (correlational) araştırma türü uygulanmış, anket (survey) yöntemi kullanılmak suretiyle veriler toplanmıştır. Bu şekilde iş adamlarının dini tutum ve değerleri, iktisadi tutum ve davranışları arasındaki ilişkiler araştırma modeline uygun şekilde incelenmiştir. Araştırmanın evreni iktisadi faaliyetini İstanbul'da yapan İTO'ya kayıtlı işletme sahibi olan iş insanlarıdır ve buna göre 478 geçerli örneklem sayısına ulaşılmıştır.Üzerinde çalışılan olguyu (fenomeni) ve faktörler arası ilişkiyi köklerine inerek daha iyi anlamak için regresyondaki etkilerin işleyiş mekanizmasını veya aracılık eden koşulları ortaya koymak gerekir. `Dindarlık, Kazanma/Harcama üzerinde nasıl etki gösterir?` sorusuna ancak aracı değişken (mediator) olarak kavramsallaştırılan, bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisini başka bir ilişki üzerinden açıklayan mekanizmanın analizi ile cevap vermek mümkündür. Çalışmanın amacına uygun olarak araştırma modellerinde; İslam Dindarlığı bağımsız değişken, İslam İktisat Değerleri ve İktisadi Rasyonalite faktörleri aracı (mediator) değişkenler, Kazanma ve Harcama bağımlı değişkenler olarak tasarlanmıştır.Din-ahlak-iktisat ilişkisi temelinde inşa edilmiş bu araştırmayla, nasıl sorusu ile girişimcilerin iktisadi tutum ve davranışları tanımlanmaya, neden sorusu ile de anlamlandırılmaya çalışıldı. Araştırmanın önemli bulgusu: Müslüman bir girişimcinin dindarlığının, kazanma (İslam'a uygun) davranışı üzerinde doğrudan anlamlı etkisinin zayıf olduğu, ancak bireyin İslam İktisat Değerlerini benimsemesi ve İktisadi Rasyonalite yaklaşımına karşıt olmasıyla birlikte güçlü bir anlam kazandığı tespit edilmiştir.

This study investigates the relationship between Islamic religiosity, ethical values and economic behavior of the individual, and it consists of two parts as the theoretical part and the data analysis part in grounded theory. While in the theoretical section; the relation between religion, morality and economy is examined in terms of individual and society from past to present, and in the analysis section, the effect of Islamic ethics on the economic behavior of the Muslim individual has been analyzed by an empirical study which is prepared in accordance with the theoretical framework.In this research; quantitative correlational research type has been applied and data were collected by using the survey method. In this way, the relationship between religious attitudes, values, economic attitudes and behaviors of business people has been investigated in accordance with the research model. The population of the research is businesspeople who make economic activity in Istanbul and registered in İstanbul Chamber of Commerce, and according to population sample size, the number of 478 valid samples has been reached.To better understand the phenomenon studied and inter-factorial relations, it is necessary to establish the mechanism of the effects in the regression model or the conditions mediating it. `How does religiosity influence Earning/ Consumption?` it is only possible to answer this question with the analysis of the mechanism that explains the effect of the independent variable on the dependent variable through another relation, which is conceptualized as mediator. In accordance with the purpose of the study; in research models, Islamic Religiosity as independent variable, Islamic Economic Values and Economic Rationality factors as mediator variables, Earning and Consumption as dependent variables designed. It is attempted to characterize the economic attitudes and behaviors of the entrepreneurs with the question of how and to be explained the meaning with the question of why. Significant finding of the research: It has been found that religiosity of a Muslim entrepreneur has a weak sense of meaning at direct influence on earning (according to Islam) behavior, however religiosity acquires a strong sense of meaning with the adoption of the Islamic Economic Values and contrary to the approach of Economic Rationality.