Yükselen güç Katar: Küçük devlet büyük aktör?

Abstract

2017 yılında Ortadoğu'da Körfez'de yaşanan diplomatik kriz, uluslararası ilişkilerde dikkat uyandırmıştır. 5 Haziran 2017 günü başta Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Bahreyn'in olduğu ülkeler Katar'la tüm diplomatik ilişkilerini kestiklerini ve ticari ilişkilerini askıya aldıklarını bildirmişlerdir. İlerleyen günlerde Katar karşıtı blokta birleşen ülke sayısı 15'i bulmuştur. Bakıldığında; başarılı ekonomik ve siyasi dönüşüm süreçleriyle etkin bir aktör olma yolunda ilerleyen Katar, bu krizde karşısındaki büyük devletlere verdiği tepkiler ile küresel dünyada yükselen bir güç olarak var olabileceğini düşündürmekteydi. Bu düşüncenin doğruluğunu objektif kriterlere göre değerlendirmek adına, bu çalışmada, uluslararası ilişkilerde güç kavramları incelenmiş, Katar'ın yükselen güç olarak sınıflandırılabilmesi için hangi kriterler gerekmektedir gibi sorulara cevap aranmıştır. Türkçe literatürde daha ziyade `küçük ama etkin devlet` olarak betimlenen Katar'ın bu performansının araştırılması, son dönemlerde bu ülke ile yakın ilişkiler geliştiren Türkiye'nin, dış politikası için de elzemdir. Bu tez, küresel siyasetin en çok konuşulan coğrafyalarının başında gelen Ortadoğu Bölgesinin küçük ama zengin ülkesi Katar'ın hem bölgede hem de dünyada `yükselen bir güç` olup olmadığını irdelemektedir. Bu irdeleme, 2017 yılında Körfez ülkelerinin kendisine karşı başlattığı boykot ve Katar'ın bu `boğma diplomasisi` ne karşı verdiği tepkiler üzerinden yürütülmektedir. Bu tezde son tahlilde ulaşılan sonuç; Katar'ın finansal bir güç ve önemli bir aktör olmasına karşın yükselen bir güç ve büyük bir aktör olma kriterlerini karşılayamadığıdır. Katar'ın dünyada giderek artan yatırımlarının karşılıklı bağımlılığa dayanan gücünü artırmaya devam edeceği öngörülebilse de sahip olduğu dezavantajlardan ötürü büyük bir güç olma olasılığı düşük bir ihtimal olarak görünmektedir.

The diplomatic crisis in the Gulf in the Middle East in 2017 has attracted attention in international relations. On June 5, 2017, the countries which the United Arab Emirates, Saudi Arabia and Bahrain were involved, all reported that they cut diplomatic relations with Qatar and suspended commercial ties. In the following days, the number of countries that joined the anti-Qatar bloc reached up 15. When examined; Qatar, on the way to becoming an effective actor through successful economic and political transformation processes, it is thought that it could exist as a rising power in the global world with the reactions it gave to the major powers while dealing with this crisis. In order to evaluate the correctness of this thinking according to objective criteria, in this study, the concepts of power in international relations were examined and answers were sought as to the questions like which criteria are needed for Qatar to be classified as a rising power. Studying on this performance of Qatar, which is described as a `small but effective state` in Turkish literature, is also essential for Turkey, which has recently developed close ties with this country.This thesis examines whether Qatar, the small but rich country of the Middle East, which is at the forefront of the most talked-about geographies of global politics, is a `rising power` both in the region and in the world. This scrutiny is conducted over the boycott initiated by the Gulf states' against it in 2017 and the reaction of Qatar to this `pressure diplomacy`. In this thesis, the result reached in the final analysis; although Qatar is a financial power and an important actor, it can not meet the criteria of becoming a rising power and a major actor. Although it is foreseeable that Qatar's ever-increasing investments in the world will continue to enhance its strength based on interdependence, it seems unlikely to be a major power due to its disadvantages.