Muhammed`in Işk-nâmesi üzerine dil incelemesi

Abstract

Daha çok edebiyat tarihçisi dikkati ile yayımlanan kimi tarihi metinlerin bugünekadar dilbilgisi yapıları ortaya konmamış; bu yüzden bunlar dil tarihçiliğinin istifadesindenuzak kalmıştır. Bu gibi eserlerin dil verilerinin ortaya konması Türk dili tarihi açısındanönemlidir. Dil ve edebiyat tarihimiz açısından önemli metinlerden biri de Muhammed'in Işknâmeisimli mesnevisidir. Bu metin Sedit Yüksel tarafından yayımlanmış1 olmakla birlikteçalışmada metnin dil özellikleri ayrıntılı olarak gösterilmemiştir.Bu çalışmanın konusu Muhammed'in Işk-nâmesinin yapı bilgisi (morfoloji)özellikleridir. Çalışmamız Sedit Yüksel'in yayımına dayanmaktadır. Çalışmamızın başındaEski Türkiye Türkçesinin genel özelliklerinden bahsettikten ve Işk-nâme ile yazarıMuhammed hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra çalışmamızın temelini oluşturan şekilbilgisi bahsine geçtik. Bu bölümü isim ve fiil çekimi olarak ikiye ayırdıktan sonra her bahsikendi içerisinde alt başlıklarda topladık. Eski Türkiye Türkçesi dönemindeki özelliklerle Işknâme'ninbenzer ve farklı özelliklerini değerlendirdik. Bu sayede Eski Türkiye Türkçesiaraştırmalarına bir katkı sağlamak istedik.Anahtar Kelimeler: Eski Türkiye Türkçesi, Işk-nâme, Muhammed, Tarihsel Yapı Bilgisi(Morfoloji).

Most of the historical texts that were exposed to the analyses of literaryhistorians have been published without an awareness of their linguistic aspects andthus remained devoid of the contributions of the linguistic studies. This study,therefore, is an attempt to analyse the formal and linguistic aspects of Işık-Namewhich was translated into modern Turkish by Sedit Yüksel. The first part of the studyaims at elucidating the main characteristics of Old Anatolian Turkish taking the Işık-Name of Muhammed as the target text to trace the formal traits of the language of thetime. This part of the study approaches the language under the titles of inflectionalverbs and inflectional nouns. Muhammed?s Işık-Name has been taken as the targettext to compare and contrast Modern and Old Anatolian Turkish?s grammatical traitsto humbly contribute to the lingusitic studies of Turkish.Key Words: Old Anatolian Turkish, Işk-nâme, Muhammed, Historicalmorphology,