İşletmelerde çalışan hilelerinin tespiti, ortaya çıkarılması ve önlenmesi

Abstract

İnsan davranışlarını yöneten faktörleri açıklamaya yarayan en önemli dürtülerden biri `kendini gerçekleştirme` dürtüsü olup, bu dürtüler toplumun baskısı sebebiyle ego tarafından devamlı kontrol altında tutulmaktadır. Bireyler her ne kadar dürtülerini kontrol altında tutup toplumda ahlak kuralları çerçevesinde yaşamaya çalışsa da; günümüz çalışma hayatında işletmelerin çalışanları tarafından gerçekleştirilen birçok hile eylemleri ile karşı karşıya kaldığı görülmektedir. İşletmelerde çalışanlar tarafından yapılan bu hileler, son zamanlarda artan ve yaşanan hile olayları ile birlikte gündemde daha çok adından söz ettirmeye başlamıştır.İşletme içerisinde ücret karşılığında görev yapan çalışanın; görev ve yetkilerini aşıp işletme varlıklarını kendi çıkarları doğrultusunda kullanarak, haksız kazanç elde ederek, çalıştığı şirketi dolandırarak, işletmedeki yetkilerini kötüye kullanarak, işletmeye hem maddi hem de manevi zararlar vermesi ve suç teşkil edecek eylemlerde bulunması çalışan hileleri olarak adlandırılır.Son zamanlarda gerçekleşen çalışan hilelerinin, işletmelere, işletmedeki diğer çalışanlara, işletme ile çalışan üçüncü kişilere, dolayısıyla ülke ekonomilerine verdikleri zararların gittikçe ciddi boyutlara ulaştığı görülmektedir. Ayrıca hileye maruz kalan işletmelerin birçoğu; hileleri ortaya çıkarmak için hiçbir çaba sarf etmeden, hile eylemini derinlemesine araştırmadan, ne yazık ki üstünü kapatmaktadırlar.İşletmelerde çalışan hilelerinin önlenmesinde en büyük görev yöneticilere düşmekle beraber, yöneticilerin hile konusunda sistematik bir yaklaşımı benimsemeleri ve uygulamaları gerekmektedir. Yöneticilerin söz konusu uygulamalar neticesinde katlandıkları hileyi önleme maliyetinin, hileyi ortaya çıkarma maliyetinden çok daha az olmasından dolayı, işletmelerini önemli derecede tasarruf ettirdiklerini de ifade etmek mümkündür.Yukarıda yer alan tüm açıklamalar neticesinde işletmelerin hayati fonksiyonlarını hedef alan çalışan hileleri teorik olarak ve genel bir literatür taraması yapılarak incelenmiştir. Yapılan bu çalışma ile çalışan hileleri hakkında ayrıntılı bir araştırma ortaya koymak ve bu araştırma sayesinde işletmelere, yatırımcılara, işletme ile yakından ilgili üçüncü kişiler ile dolaylı olarak ödenecek vergiler sebebiyle devlet kuruluşlarına, çalışan hileleri hakkında ışık tutmaya çalışılmıştır. Çalışma sırasında çalışan hileleri ile ilgili istatistiki araştırmalar ile örnek hile olaylarına da yer verilerek tez konusunun daha iyi kavranılması hedeflenmiştir.

Self-realization is one of the most important stimulus for explaining the factors that affect human behaviours and these stimulus are always kept under control by ego due to the pressure of society. People try to keep their stimulus and want under control and live within the code of ethics, but enterprises are facing too many frauds that are done by their employees. Employee frauds have been increasing recently and this increase makes the subject more popular.Employees work for companies in return for a fee. An employee may give moral and material damage to the company or do actions that will constitute a criminal offense by doing actions such as exceeding his/her powers to manipulate the company's resources for his/her own benefits, obtaining an unfair revenue, defrauding the company that he/she is working for or misusing of their powers. All of these actions are named as employee frauds.Employee frauds that give offenses to companies, other employees working for the company, the external environment of the company, and consequently the economics of the country, reached serious dimensions recently. Most of the companies that are exposed to employee frauds, makes no efforts to reveal frauds unfortunately they cover up frauds instead of making investigations deeply.Managers have the most important role in preventing employee frauds. Managers must embrace and implement a systematic approach about solving employee frauds. The cost of preventing employee frauds is less than the cost of revealing it so preventing implementations are more economical for companies.As a result of all the explanations that are on the above, employee frauds that target vital functions of the companies, have been examined theoretically and scanned literally. The aim of the study is to examine employee fraud and the result will be used for businesses, investments and third companies which are directly related with businesses and also the government entity which is indirectly related with tax payment. To comprehend the objectives better, the study contains statistics about employee fraud and some true life fraud examples.