Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin demografik değişkenlere ve tükenmişlik düzeylerini etkileyebilecek bazı unsurlara göre tükenmişlik düzeylerini belirlemek ve tükenmişliğe neden olan faktörleri tespit etmeye çalışmaktır. Araştırmaya İstanbul ili Anadolu yakasındaki meslek liselerinde görev yapan 302 öğretmen katılmıştır.Çalışmada, araştırma grubunun kişisel özellikleri ile ilgili bilgi sahibi olmak amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan ve 18 sorudan oluşan Kişisel Bilgi Formu ile tükenmişliği ölçmek amacıyla Maslach tarafından geliştirilen ve 22 sorudan oluşan `Maslach Tükenmişlik Ölçeği (1981)` uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde bağımsız örneklem t testi, Oneway Anova testi, Tukey HSD testi, Mann Whitney-U testi ve Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır.Elde edilen bulgular, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin ölçek puan ortalamalarına göre düşük seviyede olduğunu göstermektedir. Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri; cinsiyet, branş, mesleği isteyerek seçip seçmeme, öğretmen olarak çalışmaktan memnun olup olmama, eğitim sisteminden memnun olup olmama ve kendini öğretmenlik için yeterli bulup bulmama değişkenlerine göre anlamlı biçimde farklılaşırken, medeni durumlarına, öğretmenlik mesleğindeki kıdemlerine, halen çalışmakta oldukları meslek lisesindeki kıdemlerine, yaşlarına ve sahip oldukları çocuk sayısına göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı bulunmuştur. Ayrıca iş yükü, ödüllendirme, hakkaniyet, aidiyet, kararlara katılabilme ve kişisel değerlerine ters düşen şeyler yapmak zorunda kalıp kalmama durumlarına göre de tükenmişlik düzeylerinin farklılaştığı tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Tükenmişlik, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumu, öğretmen, duygusal tükenmişlik, duyarsızlaşma, kişisel başarının azalması

The aim of this study is to determine the burnout levels of the teachers teaching at vocational and technical high schools in terms of demographic variables and some elements which may effect the level of burnout and to try to determine the factors causing burnout. 302 teachers teaching at vocational high schools in Anatolian part of Istanbul participated to this research.In the study, Demographic Information Form containing 18 questions which have been prepared by the researcher to get information about the personal characteristics of the research group and `Maslach Burnout Inventory (1981)` which involves 22 questions and has been developed by Maslach to measure burnout were utilized. In the analyse of data, Independent samples t test, One-way Anova, Tukey HSD, Mann Whitney U and Kruskal Wallis H tests were applied.The results show that the burnout levels of the teachers teaching at vocational and technical high schools are low according to the mean scores of the inventory. The burnout levels of the teachers vary significiantly with the variables of sex, branch, choosing the vocation willingly, being pleased with working as a teacher, being pleased with the current education system and finding himself/herself sufficient to be a teacher, while the levels don't vary with the variables of marital status, service period, service period at current school, age and the number of children. Besides the burnout levels vary significiantly with the workload, reward, control, fairness, community and values.Keywords: Burnout, vocational and technical high school, teacher, exhaustion, depersonalization, reduced personal accomplishment