İlk ve ortaokul yöneticilerinin stres kaynaklarının ve stres yönetimi stillerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, eğitim öğretim süreci içerisinde bulunan ilk ve ortaokul yöneticilerinin iş ortamlarındaki stres kaynaklarından hangi düzeyde etkilendiklerini, stres belirtilerinin düzeyinin ne olduğunu ve çalışma performanslarını ne derecede etkilediğini, stresle başa çıkma yöntemlerini hangi düzeyde kullandıklarını ortaya çıkartarak stres yönetiminde yapılabilecekler hakkında genel bilgiler vermek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılmış, mevcut literatür taraması yapılarak konu hakkında genel bir çerçeve çizilmiştir. Nicel bir araştırma olan bu çalışmada veriler, ölçek uygulaması ile toplanmıştır. Araştırmada verileri toplamak için; Pehlivan (1995)?in geliştirdiği ?Eğitim Yönetiminde Stres Kaynakları ve Stres Yönetimi Ölçeği ? kullanılmıştır. Bu araştırmanın evrenini, 2012-2013 Eğitim-Öğretim yılında İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü?ne bağlı bulunan ilk ve orta öğretim okullarında görev yapmakta olan okul yöneticileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini İstanbul İli Beyoğlu İlçesi?ne bağlı bulunan ilk ve orta dereceli okullarda görev yapmakta olan bütün yöneticiler (42 okul müdürü,15 müdür başyardımcısı ve 80 müdür yardımcısı olmak üzere toplam 137 yönetici) oluşturmaktadır. Bütün okul yöneticilerine internet üzerinden ya da yüz yüze görüşülerek ulaşılmış, gönüllülük esasına dayanarak 103 okul yöneticisine ölçek uygulanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikî teknikler kullanılmıştır. Sorulara verilen yanıtların frekans, yüzde, ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Verilerin çözümlenmesi IBM SPSS 20.0 paket programından yararlanılarak yapılmıştır. Çözümleme sonucunda elde edilen bulgular, araştırmanın amacına uygun olarak tablolara dönüştürülerek yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre ücretin yetersizliği, çalışmaların karşılığını alamama, yetkilerin yetersiz olması, çalışma ortamının gürültülü olması ve çalışma saatlerinin uzunluğu okul yöneticilerinin stres kaynağı olarak belirlenmiş, en sık karşılaşılan stres belirtilerinin ise uykusuzluk, gerginlik ve yorgunluk olduğu görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre yöneticilerde stresin performansa etkisinin yüksek derecede olmadığı tespit edilmiştir. Okul yöneticilerinin en çok kullandığı stresle başa çıkma yönteminin olay ve durumun üstüne gitmek olduğu, diğer yöntemleri kullanma oranlarının çok düşük olduğu sonuçlarına varılmıştır.Anahtar kelimeler: Stres, Örgütsel Stres, Stresör, Yönetici, Kişilik

This study has been conducted in order to provide general information about what could be done in stress management by specifying to what extent the primary and secondary education directors are affected by stressors in work environment, what the levels of stress are and how they affect work performance and revealing at what level the directors employ methods for coping with stress. Scanning model has been used, A general frame on the subject has been drawn after current literature scanning. In this quantitative study, data has been collected through scaling. In order to collect the data below, Pehlivan?s (1995) ?Stressors and Stress Management Scale in Education Management? has been used. This study has targeted school directors working in primary and secondary schools of İstanbul Directorate of National Education in 2012-2012 Academic Year. The study sample comprises all directors (137 directors including 42 principals, 15 general vice principals and 80 vice principals) who are on duty in primary and secondary schools of Beyoğlu District of İstanbul Province. Every school director has been interviewed online or face to face and scale has been applied on 130 school directors on voluntary basis. Descriptive statistical techniques have been used in data analysis. Frequency, percentage, average and standart deviation of the responses have been computed. The data have been analyzed by IBM SPSS 20.0 pack average program. Findings obtained through analysis have been put into charts and interpreted. The findings suggest that main stressord are insufficient wages, failure to yield results, having little authority, noisy working environment and long working hours while the most common stress symptoms have been found to be insomnia, tension and fatigue. Study findings reveal that stress is not highly influential on performance of directors. The method most frequently resorted to by school directors in coping with stress is focusing on the case and situation while ratio of other methos is quite low.Keywords: Stress, Organizations Stress, Stressor, Director, Identity