Türkiye`de kayıt dışı ekonominin azaltılmasında vergi denetiminin yapısı, önemi ve gelişimi

Abstract

Toplumsal hayatımızı idame ettirdiğimiz günümüzde, hiç şüphesizdir ki hayat standartlarımız malî olgularla belirlenmektedir. Ekonominin gelişerek geldiği dünyada bireylerin günlük hayatlarındaki gereksinimlerinin karşılanması; mal ve hizmet üretimine katkıda bulunarak, bunun karşılığında gelir elde etmesiyle mümkündür. Çift taraflı etkisi bulunan kayıtdışı ekonomi, gerek gelişmiş gerekse az gelişmiş tüm ekonomilerin temel sorunlarından biridir. Kayıtdışı ekonomiyi en düşük seviyeye getirerek bu dengede kalmasını sağlamanın idarî yönden en temel aracı vergi denetimidir. Etkin bir vergi denetiminin kayıtdışılığı gidermesi için, Türkiye'nin malî idaresinin güçlü ve dinamik bir yapıda olması gereklidir. Klasik devlet idaresinin sınırlandırdığı vergi idaresinin, etkinliğinin azalacağı kanaatindeyiz. Bu açıdan; vergi idaresinin tüm unsurlarıyla özel sektöre endekslenmesi ve etkinliğinin artırılması, hem gelir adâleti yönünden hem de gelişme yönünden büyük önem arz etmektedir.Tezimizde; Türkiye'de kayıtdışı ekonominin unsurları, boyutları ve bunun azaltılması için, vergi denetim yapısı geçmişten günümüze ele alınmaya çalışılmıştır. Vergi denetim yapısının; Osmanlı Devleti'nden günümüze kadar geçirmiş olduğu tüm süreçler, yapısal sorunlar ve geleceğe doğru gidişi ana hatlarıyla incelenmiş ve görülen sorunlarla ilgili çözüm önerileri sunulmuştur. Araştırmalarımız teorik varsayımlardan yola çıkılarak başlamış olup, günümüzdeki etkilerinin görülmesi açısından çeşitli sonuçlar ve istatistik verilere başvurulmuştur. Hedefimiz; kayıtdışı ekonomiyi azaltarak dengede tutmak için vergi denetiminin öneminin anlaşılması ve karşılaşılan bazı sorunlarda ne gibi çözüm yollarının aranması gerektiğinin bilinmesidir. Tüm bu bilgiler ışığı altında Türkiye'de vergi denetim sisteminin gidişatı hakkında da kısa bir gözlem ve değerlendirme yapılmıştır. Yapısal sorunların çözümü; zaman ve ekip çalışması gerektirmektedir. Türkiye'nin vergi denetiminin yapısal sorunlarının, orta vadede tüm vergi idaresinin çalışanları ve toplumun diğer bireylerinin katılımıyla çözüleceği görüşündeyiz.Anahtar Kelimeler : Kayıtdışı Ekonomi, Vergilendirme, Vergi Denetimi, Muhasebe, İnceleme, Malî İdare, Vergi Müfettişi, Gelir İdaresi

As We sustain our social life today, there is no doubt that our standard of living is determined by financial cases. İt is possible to meet the needs of individuals in their daily lives by contributing to the production of goods and services and earning income in return in the evolving World economy. Double sided effects of informal economy is one of the main problems of the developed as well as underdeveloped economies.The main administrative instrument for bringing and keeping the lowest level of the informal economy is tax audits. Under the assumption of an efficient tax auditing removes informality, Turkey's financial management is required be strong and dynamic. We believe that classical state administration perspective limits the efficiency of the tax administration, In this respect; increasing the efficiency and indexation of tax administration to the private sector in all aspects are the utmost importance in terms of development both in terms of revenue and justice. In our thesis; it is tried to treat the elements, size and structure of the informal economy in Turkey as well as the structure of tax audit body for the reduction of the informal economy from past to present. The structure of tax audit body from the Ottoman Empire to the present day and future structural problems were examined with the right guidance and common solutions were presented for the problems. Though our research has begun starting from the theoretical assumptions, in order to see the current impacts, various results and statistical data were resorted to. Our goal is understanding the importance of tax audits by reducing the informal economy to keep the balance and knowing that what kind of solutions are needed for encountered some similar problems.Beneath the light of all this information, it is also made a brief observation and evaluation of the progress of tax audit system in Turkey. The solution of structural problems; requires time and teamwork. Turkey structural problems of the tax audit, we believe will be resolved with the participation of other members of the staff and the community of the entire tax administration in the medium term.Keywords: Informal Economy, Taxation, Tax Audit, Accounting, Analysis, Financial Management, Tax Inspector, Revenue Administration