Kadın yöneticilerin kariyer engellerinin incelenmesi

Abstract

Günümüz dünyasında toplumların kaydettiği gelişmelere paralel olarak kadınlar, hayatın her alanında aktif rol oynamaya başlamışlardır. Özellikle iş yaşamında kadınların sayısı her geçen gün hızla artmaktadır. İş yaşamındaki bu artışa rağmen yönetim kadrolarına baktığımızda yönetici konumundaki kadın sayısının oldukça düşük olduğunu görmekteyiz. Yönetici konumundaki kadın sayısının düşük olmasının çeşitli nedenleri bulunmaktadır.Yapılan bu araştırmanın amacı, resmî eğitim kurumlarında çalışan kadın yöneticilerin kariyer yapmalarının önündeki engelleri tespit etmek ve bu engellerin ortadan kaldırılmasına yönelik öneriler sunmaktır. Yapılan araştırmada araştırma yöntemi olarak karma yöntem kullanılmıştır. Nicel verilerin değerlendirilmesi amacıyla niceliksel araştırma modellerinden tarama modeli uygulanmıştır. Ayrıca araştırmanın nicel kısmını desteklemek ve katılımcıların kadın yöneticilerin kariyer engellerine ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla ölçeğin sonunda açık uçlu bir soru sorulmuş, bu sorulara verilen cevaplar nitel araştırma yöntemleri ile incelenmiş, araştırmanın sonunda öğretmen ve yöneticilerin kadın yöneticilerin kariyer engellerine ilişkin önerilerine yer verilmiştir.Araştırmanın evreni; İstanbul ili örneklemi ise İstanbul ili Bahçelievler ilçesindeki resmî eğitim kurumlarında (ilkokul, ortaokul ve lise) görevli öğretmen, müdür ve müdür yardımcılarından oluşmuştur.Araştırmada Ayşe KARACA (2007) tarafından geliştirilen `Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri` isimli ölçek gerekli izinler alındıktan sonra uygulanarak veriler toplanmıştır. Ölçeğin genel güvenilirliği .808Cronbach Alpha değeri bulunmuştur. Bu değer ölçeğin oldukça güvenilir olduğunu göstermektedir.Kodlama ve analizde `spss` paket programlarından yararlanılmıştır. Elde edilen veriler eleştirel bakış açısı ve bilimsel bilgiler çerçevesinde yorumlanmıştır. İkili değişkenlere göre farklılıkları belirlemek amacıyla t-testi, üç ve daha fazla değişkenlere göre farklılıkları belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Varyans analizlerinde bulunan farklılıkların kaynağını belirlemek amacıyla LSD (Least Significant Difference) testi uygulanmıştır.Araştırma sonunda genel tutum puanları incelendiğinde, cinsiyet değişkenleri arasında anlamlı düzeyde farkın olduğu görülmüştür. Ancak medeni durum, mesleki kıdem, yaş, branş, okul türü ve unvan değişkenleri arasında anlamlı düzeyde farkın olmadığı görülmüştür. Kadının öncelikli sorumluluğunun evi ve ailesi olarak görülmesi, kadınların kişisel tercih ve algıları, informal iletişim ağlarına katılamama, örgüt kültürü ve politikalarının erkeklere yönelik oluşturulması ve cinsiyetle bağdaştırılan kalıplaşmış önyargılar kadınların kariyer yapmalarının önündeki başlıca engellerdir. Ayrıca eğitim düzeyi değişkenine bakıldığında, `Çoklu Rol Üstlenme` ve `Mesleki Ayrım` alt faktörlerinde eğitim düzeyleri arasında anlamlı farkın olduğu görülmüştür. Yapılan analize göre `Çoklu Rol Üstlenme` alt faktöründe ön lisans ile lisansüstü ve lisans ile lisansüstü değişkenleri arasında anlamlı düzeyde farkın ortaya çıktığı görülmüştür. `Mesleki Ayrım` alt faktöründe de ön lisans ile lisansüstü ve lisans ile lisansüstü değişkenleri arasında anlamlı düzeyde farkın ortaya çıktığı görülmüştür. Kadınların kariyer yapmalarının önündeki engelleri aşmak için; işyerlerinde çalışan kadın oranına göre kaliteli ve güvenli kreşler açılmalı, yönetici atamaları cinsiyete göre değil, objektif kriterlere dayalı liyakat esas alınarak yapılmalı, eğitim sisteminin tüm aşamalarında çocuklara, kadın erkek eşitliği ve kadınların çalışma hayatında yer almasının önemi kavratılmalıdır.Anahtar kelimeler: Kadın, Kariyer, Engel, Eğitim, Okul.

In today's world, women have started to play an active role in every field of life in parallel with the developments that societies have achieved. The number of women is increasing day by day especially in professiona life. In spite of this increase in Professional life, when we look at the administrative staff, we see that the number of women in administrative positions is rather low. There are various reasons as to why the number of women in administrative positions is so low.The aim of this research is to determine the handicaps that hinder female managers working in formal education instutituons from doing a career, and present suggestions as to get rid of these handicaps. Within the research that has been carried out, Mixed Method has been used as the research method. In order to evaluate the quantitative data; Scanning Method, which is one of the quantitative research methods, has been applied. And also, in order to support the quantitative part of the study and determine the viewpoints of the participants on career handicaps of female managers; an open-ended question has been asked at the end of the scale; the answers given to this question have been investigated with qualitative research methods and at the end of the research the teachers' and students' suggestions concerning the career handicaps for female managers have been included.The population of the research consists of the town of Istanbul; and the sample consists of the teachers, managers and assistant managers appointed in formal education instutituons ie. Primary school, secondary school and high schools within the district of Bahçelievler.During the research, the scale called `Career Handicaps On Women Managers` that had been developed by Ayşe KARACA in 2007, has been implemented after having taken the necessary permissions and the data have been collected. The general reliability of the scale has been found .808 Cronbach Alpha. This amount shows that the scale is highly reliable.`Spss` packacing programs have been used for coding and analysis. The data that have been obtained have been interpreted with a critical viewpoint and within the frame of scientific information. T-test has been used in order to determine the differences according to the dual variances whereas one-way variance analysis has been used in order to determine the differences according to three and more variances. LSD (Least Significant Difference) test has been implemented in order to determine the source of the differences in variance analysis.When the overall attitude points are investigated at the end of the study, it has been noticed that there is a remarkable difference between the variants of gender. However, no remarkable difference has been noticed among the variants of marital status, professional seniority, age, branch, type of school and titles when the overall attitude points are investigated. The leading handicaps that hinder women from doing a career are; the idea that the principal responsibility of the woman is merely her family and home, the personal preferences and conceptions of women, not being able to join informal communication networks, forming the organizational culture and its policies according to men and stereotyped prejudices related to gender. Besides, when the variance of education levels has been investigated, a remarkable difference has been noticed among the educational levels at `Multi-Role Undertaking` and `Occupational Discrimination` sub-factors. According to the analysis that has been carried out, it has been noticed that a remarkable difference has aroused between associate degree and postgraduate, and undergraduate and postgraduate variances within the `Multi-Role Undertaking` sub-factor. Another remarkable difference has been noticed between the variances of associate degree and postgraduate, and undergraduate and postgraduate within the `Occupational Discrimination` sub-factor.In order to overcome the handicaps that hinder women managers from doing a career; high-quality and secure kindergartens should be opened according to the rate of women working at instutituons, appointing managers should be carried out not according to gender; but according to objective criteria and taking qualification into consideration , and the children at all levels of education system should be inspired with the equality of men and women and how important it is that women take place in professional life.Keywords:Women, Career, Handicap, Education, School.