Samed Behrengi`nin hikayelerindeki eğitsel iletiler üzerine bir araştırma

Abstract

Çocuklar için yazılmış eserler, çocuğun kişisel gelişimini tamamlaması, insani değerler edinmesi, içinde yaşadığı topluma uyumlu hale gelmesi, çevreye ve hayvanlara karşı duyarlı olması, ulusal ve evrensel anlamda ihtiyaç duyulan değerlere sahip olması açısından çok önemlidirler. Çocuk edebiyatı ürünleri üstlendikleri eğiticilik görevini okuyucusuna sunduğu eğitsel iletilerle gerçekleştirir. Bu iletiler çocuğun kişisel, toplumsal, evrensel, dinî, ulusal gelişimine katkı sunacağı gibi bazı durumlarda yazarın kendi ideolojik fikirlerini sunduğu araç olarak da kullanılabilir. Çocuk edebiyatı ürünleri, çocuk eğitiminde en önemli araçlardan biridir. Yazarlar, çocuk edebiyatı ürünleriyle çocuğa çeşitli iletiler sunmaktadır. Sunulan bu iletiler, kimi zaman eğitsel iletilerden oluşurken kimi zaman da eğitsel olmaktan çok uzaktır. Bu yönüyle çocuk edebiyatı ürünlerinin verdiği mesajlar, çocukların yetiştirilmesinde önemli bir etkendir. SamedBehrengi, çocuklar için yazdığı kitaplarla çocukların, içinde yaşadıkları toplumun bir parçası olarak, toplumun sorunlarına ve gerçeklerine yabancı kalmamalarını, duyarlı olmalarını amaçlamıştır. Bu araştırmada, SamedBehrengi'nin 17 hikâyesi özellikle eğitsel iletiler bakımından incelenmiş ve bu iletilerin çocuk eğitimi açısından katkıları vurgulanmıştır. Araştırmada çocuk edebiyatı ürünlerinde bulunması gereken özellikler ve iletilerin nasıl olması gerektiğine dair kriterler göz önünde bulundurulmuştur.SamedBehrengi hikâyelerindeki eğitsel iletilerin tespit edilmesi ve yazılı metinlerin analizi amaçlandığı için nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi modeli kullanılıp,tespit edilen eğitsel iletilerin de farklı temalar altında toplanması için içerik analizi tekniği kullanılmıştır.Araştırmada kullanılacak kategorilerin oluşturulması ve kodların belirlenmesi amacıyla, araştırmanın inceleme nesnelerini oluşturan hikâyeler okunup, iletiler saptanmış, bu iletiler belirli kategorilere ayrılmıştır. Kategorilere ayrılan iletiler uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşlerine göre kategorilerde yer alacak iletiler yeniden düzenlenmiştir.Amaçlarına göre iletiler beş kategori altında kodlandıktan sonra sunuluş biçimlerine göre doğrudan ve dolaylı yoldan aktarım olmak üzere iki farklı kategori altında tekrar kodlandırılmıştır.SamedBehrengi'nin on yedi hikâyesinde 173 eğitsel ileti tespit edilmiştir. Amaçlarına göre bu iletilerin 140 tanesi kişisel gelişimi, 19 tanesi toplumsal gelişimi, 12 tanesi dinî gelişimi, 1 tanesi ulusal gelişimi, 1 tanesi de evrensel gelişimi destekleyen iletilerden oluşmaktadır. Bu iletilerin sunuluş biçimlerine göre ise 170 tanesi dolaylı yoldan aktarılan, 3 tanesi doğrudan aktarılan iletilerden oluştuğu tespit edilmiştir.

Written works which are written for children are very important for children in terms of completing their personal development, obtaining humanitarian values, being in harmony with the society they live, being sensitive for their environment and animals and having values that are needed nationally and universally. Children's literature products perform the mission of being informative that they undertake via educational messages that they present to reader. These messages can contribute to children's personal, universal, religious, and national development and in some cases they are used as a tool which writer presents her/his own ideological opinions. Children's literature products are one of the most significant tools in children education. Writers provide various messages to children with children's literature products. These provided messages, sometimes are composed of educational messages but sometimes they are far away from being educational. From this aspect, the messages that children's literature products give are important factors when it comes to raising children. In his books written for children, Samed Behrengi has aimed children to be sensitive to the problems of society they live as a part of that society, and to be aware of the realities of the problems of their society. In this research, Samed Behrengi's stories have been examined in terms of educational messages and contributions of these messages have been emphasized with respect to children education. In the research, criteria were taken into consideration with respect to how the features and messages should be in children's literature products. Since it was aimed to identify the educational messages in Samed Behrengi's stories and to analyze written texts, document examination model has been used amongst qualitative research designs, and content analysis technique has been used in order to collect the identified educational messages under different themes. With the purpose of establishing the categories that will be used in the research and determining the codes, the stories forming the examination objects have been read, messages have been detected and these messages have been classified into specific categories. The messages which have been classified into categories were presented to expert opinion. The messages have been rearranged which will take part in specific categories in accordance with expert opinions. Having coded the messages under five categories according to their objectives, they have been recoded under two different categories, which are direct and indirect transmission.