Ortaokul öğretmenlerinin okul yönetiminde kayırmacılık algıları ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi: İstanbul ili Pendik ilçesi örneği

Abstract

Bu araştırmada, ortaokul öğretmenlerinin okul yönetiminde kayırmacılık algıları ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki incelenmiştir. Sinizm bireyi çalıştığı kuruma karşı negatif duygular beslemesidir. Bu negatif duyguların iş verimini olumsuz etkileyeceği açıktır. Kayırmacılık, motivasyonu kıran önemli bir unsurdur. Hedefleri izleyen bir çalışan grubu oluşturmak, şevklerini kırmamak, morallerini yüksek tutmak, örgüt amaçlarına beklenen katkıyı sağlamak yönetimin etkinliğiyle ilişkilidir. Çalışanların, yöneticilerini yaptıkları işlerde onları destekler olarak düşünmeleri, destek çalışanları motive edecek bir unsurdur. Bu destekleme kayırmacılıktan uzak herkese nesnel ölçülerde yaklaşıldığında motive edici bir unsur olarak amacına ulaşacaktır. Tüm bunlar çalışanların verimliliklerini ve sorumluluklarını arttıracak, çalışma kültürlerine katkı sağlayacaktır. Eğitim örgütlerinin toplumsal sistem içindeki yeri ve önemi yadsınamaz. Toplum içindeki tüm sistemleri bazen dolaylı, bazen direkt etkileme özelliği ile sistemleri kuşatıcı bir özellik taşır. Toplumun değerleri, kültürü bakış açısına göre kurulan ve birikimlerini diğer kuşaklara aktarmakla görevli okullar sitemin geleceğe etki eden en önemli kurumlarıdır. Bu yönüyle eğitim örgütleri toplumları geleceğe hazırlayan yeni nesli yetiştirmekle görevli kurumlardır. Öğretmenlerin iş hayatlarında hissettikleri duygular çerçevesinde başarılı olacakları ve hislerinin hizmete olumlu yansıtabilecekleri yönüyle değerlendirilebilir. Bu çalışmada, ortaokul öğretmenlerinin okul yönetiminde kayırmacılık algıları ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkinin varlığının araştırılması amaçlanmıştır. Ayrıca bireysel özellikler ile öğretmenlerin kayırmacılık algısı ve örgütsel sinizm arasında farklılık gösterip göstermediği sınanmıştır. Bu araştırma öğretmenlerin cinsiyetlerine, işe yerleştirme şekline, yaş, medeni durumlarına, çalışmakta olduğu okuldaki görev süresi, kıdem ve meslek örgütüne üye olma durumu değişkenlerine göre öğretmenlerin okul yönetiminde algıladıkları kayırmacılık ile örgütsel sinizm düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesiyle çeşitli değişkenler açısından ayrıntılı olarak anlaşılmasına katkıda bulunulabileceği umulmaktadır.Bu araştırmanın evreni 2015–2016 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Pendik İlçesinde bulunan ortaokullarda çalışan öğretmenlerdir. Bu evren içinden basit tesadüfi örneklem yoluyla belirlenen 300 kişiye ölçek uygulanmıştır. Bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla `Kişisel Bilgi Formu` `Meriç (2012)'in Okul Yönetiminde Kayırmacılık` ile `Sağır ve Oğuz (2012)'un Öğretmenlere Yönelik Örgütsel Sinizm Ölçeği` kullanılmıştır. Elde edilen veriler bilgisayarda `SPSS for Windows ver: 20.0` programında çözümlenmiş, manidarlıklar minimum p<,05 düzeyinde sınanmıştır. Cinsiyet, çalışma şekli, medeni durum ve sendika üyeliği değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için bağımsız grup t testi, yaş, okulda çalışma süresi ve kıdem değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA), gruplar arasında fark bulunduğunda, farklılıkların kaynağını (hangi gruplar arasında olduğunu) belirlemek üzere post-hoc Scheffé ve testleri, `Okul Yönetiminde Kayırmacılık Ölçeği` ile `Örgütsel Sinizm Ölçeği` arasında anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığını belirlemek amacıyla Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır.Bu araştırma sonucunda ulaşılan yargıları şu şekilde sıralayabiliriz.Öğretmenlerin okul yönetiminde kayırmacılık algısının düşük olduğu ancak nadiren de olsa kayırmacılık yapıldığını düşündükleri, öğretmenlerin cinsiyetlerine, çalışma şekline, yaşlarına, kıdemlerine, sendika üyesi olma durumuna göre okul yönetiminde kayırmacılık algısı farklılaşırken, medeni durumda ve okuldaki çalışma süresine göre farklılık görülmemiştir. Öğretmenlerin sinizm düzeylerinin kararsızım düzeyinde olduğu, cinsiyetlerine, çalışma şekline, yaşlarına, kıdemlerine, sendika üyesi olma durumuna göre sinizm düzeyleri farklılaşırken, medeni durumda ve okuldaki çalışma süresine göre farklılık görülmemiştir. Kayırmacılık ile örgütsel sinizm arasında ilişki pozitif yönde anlamlı bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Kayırmacılık, Sinizm, Örgütsel Sinizm, Eğitim, Okul Yönetimi

In this resaarch, the relationship between the perceptions of favoritism of secondary school teachers and organitational cynism on school management were examined. Cynism is a person's having negative feelings towards the institution they work. It is obvious that these negative feelings affect the productivity negatively. Favoritism is an important issue for demoralization. Forming a group that aims targets, not demoralizing them, keeping them encouraged and provide the expected addition to the effectiveness of the management. If the staff thinks that the management support their work in process, it also becomes an element of motivation. This support reaches its potential aim when it is approached all the staff in objective proportions. All of this will help to raise the productivity and responsibility of the staff and adds to their work ethics. The place and importance of the educational organization in the social system is undeniable. It has a surrounding quality to all the systems in the society either directly or in an indirect way. The schools, which have founded in accordance with the culture, point of views and the values of the society and assigned for passing these to the next generations, are the most important institution that affects the future. In this aspect, educational organizations are the institutions that are responsible for raising the generation who will preparw the society for the future. It can be evaluated by the teachers are to be successful within the limits of how they feel in their work atmosphere and project their feelings positively into their work. The aim of this research is to find out the relationship etween the perception of favoritism of secondary school teachers and organizational cynism on school management. In addition to that, it is tested that the personal qualities and the perception of favoritism and organizational cynism differs or not. With this research, it is hoped to help understanding the teachers' perception of favoritism and organizational cynism of the management levels in a more detailed way from the point of different variables such as the teachers' gender, mode of the work, age, marital status, the duration of the work, professional seniority and being a member of a professional organization. The universe of the study is teachers who work in secondary schools in Pendik, İstanbul in the education year of 2015-2016. The scale is used for 300 people who are identified by simple random sampling from the universe of the study. The Relational Screening Model is used in this resaarch.In this research, `Personal Information Form` `Teachers Favoritism on School Management` and `Organizational Cynisme Criterion Towards Teachers` were used for gathering data. Collected datas were resolved in `SPSS for Windows ver:20.0` programme on computer and expressiveness levels were tested on minimum p<,05 level. According to gender, type of work, marital status and union membership variables, independent group t test was used to determine it became different or not. According to age, the time of work at school and seniority variables, single-sided variance analysis (ANOVA) was used to determine it became different or not. When there was a difference between groups, post-hoc Scheffé and its tests were used to determine the source of differences ( among which groups). Pearson correlation analysis was used to determine if there was a rational relationship or not between `Teachers Favoritism on School Management Criterion` and `Organizational Cynism` criterion.As a result of this research, the judgements reached are as follows:The perception of teachers in school management favoritism is low however in rare cases they thought it was favoritism according to gender of teachers, mode of the work, their age, the duration of work, professional senioority or a member of a professional organization the perception of favoritism differ while in the marital status and the duration of work didn't show any difference.Uncertainty at the degree of cynisme level of teachers according to gender, mode of work, their age, the duration of work, professional seniority or a member of a professional organization, level of cynism differ while in the marital status didn't show any difference.The relation between favoritism and organizational cynism is found positively meaningful. Key Words: Favoritism, Cynisme, Organizational Cynisme, Education, School Management.