Ortaöğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki

Abstract

ORTAÖĞRETİM OKUL MÜDÜRLERİNİN ÖĞRETİMSEL LİDERLİK DAVRANIŞLARI İLE ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİÖZETBu araştırmanın amacı, ortaöğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık algılarının çeşitli değişkenler açısından ele alınması; müdürlerin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi ve öğretimsel liderlik davranışlarının örgütsel bağlılığı yordama durumunun test edilmesidir.Araştırma, tarama modelinin kullanıldığı betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, 2014-2015 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Avrupa yakası ilçelerinde bulunan resmi ortaöğretim okullarında görevli öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini; basit seçkisiz örneklem yöntemiyle seçilen 28 okuldan araştırmaya katılmayı kabul eden 441 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Şişman (2012a) tarafından geliştirilen `Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliği Davranışları Anketi` ve Balay (2000b)' ın geliştirdiği `Örgütsel Bağlılık Ölçeği ` ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Toplanan verilerin normal dağılıp dağılmadığı histogram, Q-Q grafikleri ile çarpıklık ve basıklık katsayıları ile test edilmiş ve normal dağılım koşulları sağlandığı için parametrik testlerden yararlanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerden aritmetik ortalama, standart sapma, bağıl değişkenlik katsayısı; parametrik testlerden de bağımsız örneklemler T-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson moments çift yönlü korelasyon analizi kullanılmıştır. Öğretim liderliği davranışlarının örgütsel bağlılığı yordama durumu çoklu doğrusal regresyon analizi ile sınanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre okul müdürlerinin en sık okul amaçlarının belirlenmesi ve paylaşılması boyutundaki öğretim liderliği davranışlarını; en az ise öğretmenlerin desteklenmesi ve geliştirilmesi boyutundaki davranışları sergilediği anlaşılmıştır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları `uyum` boyutunda az, `özdeşleşme` ve `içselleştirme` boyutlarında ise orta düzeyde bulunmuştur. Kıdem, branş, hizmet süresi, eğitim derecesi, mezun olunan okul ve okul türü değişkenleri öğretmenlerin okul müdürlerine ilişkin öğretimsel liderlik algılarında; kıdem, branş, mezun olunan okul ve okul türü değişkenlerinin ise öğretmenlerin örgütsel bağlılık algılarında ayırt edici bir etken olduğu görülmüştür.Öğretim liderliği davranışlarından `düzenli öğretim çevresi ve iklimi oluşturma` boyutunun, örgütsel bağlılığın `özdeşleşme` ve `içselleştirme` boyutlarını anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Öğretimsel liderlik, örgütsel bağlılık, okul müdürleri, liseler.

THE RELATIONSHIP BETWEEN THE INSTRUCTIONAL LEADERSHIP BEHAVIORS OF SECONDARY SCHOOL PRINCIPALS AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT OF TEACHERSABSTRACTThe purpose of this research is to investigate the secondary education school principals' instructional leadership behaviors and the teachers' perceptions of organizational commitment in terms of different variables; to examine the relationship between the instructional leadership behaviors of secondary school principals and the organizational commitment of teachers and to test whether the instructional leadership behaviors of principals predict the organizational commitment of teachers.The research is a descriptive study used survey model. The population is consisted of the public school teachers in 2014-2015 academic year in the province of Istanbul on the European side. The sample of the study, which was determined by simple random sampling, is composed of 441 secondary school teachers from 28 schools. The data of the study were collected with Şişman's (2012a) `School Principals' Instructional Leadership Behaviours Survey` and Balay's (2000b) `Organizational Commitment Scale`. SPSS 22.0 software was used for analysis of data. Skewness and kurtosis, histograms and Q-Q graphs were used to test whether the data distributed normally. Resulting from the normal distribution conditions were met, parametric tests were utilized. In the data analysis, arithmetic mean, standard deviation, coefficient of variation from descriptive statistics and independent samples t-test, one-way ANOVA, Pearson moments correlation analysis from parametric tests were used. Multiple linear regression analysis was used to test whether the instructional leadership behaviors of principals predict the organizational commitment of teachers. According to the results of the research; school principals had performed instructional leadership behaviors the most frequently for determining and sharing school purposes but rarely for promoting and improving teachers. The teachers' organizational commitments were discovered for the dimension of `compliance` in a minor level but for the dimensions of `identification` and `internalization` in medium level. There are signifficant differences in the teachers' instructional leadership perceptions according to the seniority, branch, length of service, education degree, graduated school and type of school variables related to school principals. Also seniority, branch, graduated school and type of school variables made a signifficant difference in the teachers' organizational commitment perceptions. It is found that `creating a regular education environment and climate` dimension of instructional leadership behaviors significantly predicts the `identification` and `internalization` dimensions of instructional leadership.Keywords: Instructional Leadership; Organisational Commitment; School Principals; High Schools.