Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğretmenlerinin değişime karşı dirençleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki: Bakırköy ilçesi örneği

Abstract

Bu araştırmada Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile değişime karşı gösterdikleri direnç düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2014–2015 Öğretim Yılı İstanbul ili Bakırköy ilçesinde bulunan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi statüsündeki devlet okullarında görev yapan müdür, müdür yardımcıları ve öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklem grubu ise, bu kapsamdaki okullar içerisinde bulunan 4 okulda görev yapan ve rastgele seçilmiş olan 183 yönetici ve öğretmenden oluşmaktadır.Tarama ve ilişkisel tarama modeline uygun olarak anket tekniği ile yapılan araştırmada veriler Kişisel Bilgi Formu'yla birlikte iki ölçek (Öğretmenlerin Okullarda Değişime/Yeniliğe Karşı Direnme Nedenleri Ölçeği, Örgütsel Bağlılık Ölçeği) kullanılarak toplanmıştır. Bu çalışmada uygulanan ölçeklerdeki bilgiler SPSS 22 programında çözümlenerek güvenilirlik analizi yapılmıştır ve verilerin ne ölçüde rastlantısal olduğu incelenmiştir. Sosyo-demografik değişkenlere ait yüzde ve frekans dağılımları tablolaştırılarak ölçek sorularının standart sapma ve ortalama bilgilerini içeren betimleyici istatistikleri yorumlanmıştır. Örgütsel bağlılık ölçeği ve değişime direnç nedenleri ölçeğinin alt boyutları ile sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Anova Analizi ve Bağımsız Örneklem t Testi yapılmış, anlamlı farklılığın nedeninin tespiti için Post Hoc Çoklu Karşılaştırma Testleri uygulanmıştır. Ölçek soruları arasındaki ilişkiyi incelemek için Ki-Kare analizi ve Korelasyon Analizi yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda; değişim süreci konusunda bilgi eksikliğinden (BE) kaynaklanan direnişler alt boyutu ile öğrenim düzeyi ve bulunulan okuldaki çalışma süresi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğretmenlerin yeni görev, rol ve sorumluluklar alma isteksizliğinden (RS) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu ile bulunulan okuldaki çalışma süresi ve hizmetiçi eğitime katılma düzeyi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Okul yöneticilerinin değişimi yönetememesinden (DY) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu ile görev ve öğrenim durumu değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğretmenlerin değişimden zarar görme korkusundan (ZG) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu ile hizmetiçi eğitime katılma düzeyi değişkeni arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Okulun kapasite eksikliğinden (KE) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu ile medeni durum, öğrenim durumu ve internet erişim düzeyi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur.Araştırmaya katılanların devam bağlılığı puan ortalamaları ile cinsiyet değişkeni arasında; duygusal bağlılığı ile öğrenim düzeyi ve kitap okuma sıklığı değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Duygusal bağlılık ile devam bağlılığı ve normatif bağlılık arasında; devam bağlılığı ile de duygusal bağlılık ve normatif bağlılık arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Dolayısıyla öğretmenlerin tüm örgütsel bağlılık alt boyutlarının birbiriyle pozitif yönde bir ilişkisi olduğu belirlenmiştir. Örgütsel bağlılığın duygusal bağlılık ve devam bağlılığı alt boyutları ile bilgi eksikliğinden, öğretmenlerin yeni görev, rol ve sorumluluklar alma isteksizliğinden, öğretmenlerin değişimden zarar görme korkusundan, okulun kapasite eksikliğinden, okul yöneticilerinin değişimi yönetememesinden kaynaklanan (BE, RS, ZG, KE, DY) olmak üzere tüm direniş nedenleri alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Örgütsel bağlılığın normatif bağlılık alt boyutu ile okul yöneticilerinin değişimi yönetememesinden (DY) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu dışındaki diğer BE, RS, ZG, KE direniş nedenleri alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır.Anahtar Kelimeler : Değişim, Örgütsel Bağlılık, Değişime Karşı Direnç.

The aim of this study is to investigate the relationship between the resistance of Vocational and Technical Anatolian High School teachers to change and their organizational commitment levels. The population of this study is consisted of the school principals, assistant principals and teachers who serve at formal Vocational and Technical Anatolian High Schools in 2014-2015 academic year in Bakırköy, İstanbul. 183 teachers who are chosen by random and teach at 4 formal Vocational and Technical Anatolian High Schools in Bakırköy constitutes the sample of the study.The data in the study is collected by using `Personal Information Form` and two other scales, namely `Organizational Commitment Scale` and `The Scale for Teachers' Reasons to Resist to Change and Reform at Schools`. The data in these scales that are carried out in the study is checked in SPSS 22 program for reliability analysis and the extent to which the data is random is investigated. The descriptive statistics that include the mean and standard deviation data of the scale questions are interpreted by tabulating the frequency and percentage distributions of sociodemographic variables. Independent samples t-test and anova analysis are done to investigate the relationship between sociodemographic variables and organizational commitment scale and the reasons of resistance to change scales sub-dimensions. To determine the source of meaningful difference, post hoc multiple comparison tests are used. Chi square analysis and correlation analysis are performed to investigate the relationship between scale questions. As a result of the study, a meaningful diference is found between the resistance sub dimension stemmed from lack of information about the change process and the variables of education level and working time at school. There is also a meaningful differencebetweenthe variable of participation to in-service training levels, working time at school and the resistance reasons sub dimension stemmed from teachers' unwillingness to take new duties, roles and responsibilities. A meaningful difference is found between the variable of duty and educational backgroundand the reasons for resistance sub dimension stemmed from the inability of school principals to manage the change. There is a meaningful difference between the variable of participation to in-service training level and the resistance reasons sub dimension stemmed from teachers' fear of harm because of the change. A meaningful difference is found between the resistance reasons sub dimension stemmed from school's lack of capacity and the variables of marital status, educational status and internet access levels. A meaningful difference is confirmed between gender and attendance commitment point average; the variables of education level, reading frequency and emotional commitment of those who participated in the research. A positive meaningful relationship is also confirmed between emotional commitment with attendance commitment and normative commitment; and between attendance commitment with emotional commitment and normative commitment. Thus, it is identified that there is a relationship between the teachers' all organizational commitment sub dimensions in the positive direction. There is a positive meaningful relationship between emotional commitment and attendance commitment sub dimensions of organizational commitment with all resistance reasons sub dimensions which are stemmed from lack of information, teachers' unwillingness to take new duties, roles and responsibilities, teachers' fear of harm because of the change, school's lack of capacity, and the inability of schol principals to manage the change. A positive meaningful relationship is confirmed between the normative commitment sub dimension of organizational commitment and all resistance reasons sub dimensions except resistance reasons sub dimension stemmed from the inability of school principals to manage the change.Key Words: Change, Organizational Commitment, Resistance To Change.