Gerçeklik komisyonları ve Doğu Timor

Abstract

Değişen dünya düzeni ile birlikte `insan hakları' kavramı uluslararası toplumun gündeminde daha fazla yer almaya başlamıştır. Dünyanın her köşesinde yaşanmış ve yaşanmakta olan iç savaşlar ve çatışmalar, ülkelerin kaderini tayin etmektedir. Sebebi her kim ya da her ne olursa olsun, iç savaşlar ya da çatışmalar esnasında oluşan şiddet, toplumun bireylerine yönelmektedir.İnsan hakları ihlallerinin tespit edilip cezalandırılması ilk anda bir yargı işlevi dahilinde görülse de, çatışma ya da baskı yaşamış düzenlerde, çatışma veya iç savaş yaşamış bir ülkedeki yargı organları bu işlevi tam anlamıyla yerine getiremeyebilmektedir. Ülkedeki yargı organlarının işlevine adil olarak devam ettiği varsayıldığında ise, mahkemeler önünde yargılaması yapılan insan hakları ihlallerinin faillerinin sayısı, tüm ihlallerin faillerinin sayısı ile kıyaslandığında tatmin edici olamama ihtimalini de beraberinde getirmektedir. Hele ki yaygın insan hakları ihlalleri meydana geldiğinde, ülkedeki mahkemelerin yoğun sayıdaki vaka ile başa çıkması ve ihlallerin tüm sorumlularını cezalandırması imkan dahilinde değildir.Bu noktada, gerçeklik komisyonlarının kurulması suretiyle gerçeğe ulaşmak çok daha umut vaat edici olmaktadır. Gerçeklik komisyonlarının gerçeğe ulaşmak adına yaptığı araştırmalar neticesinde, meydana gelmiş ihlallere dair genel bir resim çizmesi ve bunları nihai raporu ile belgelemesi ülkedeki adaletin sağlanması bakımından önemli olmaktadır

The notion of `human rights? has gained more importance in the agenda of the international community with the change of the world order. The civil wars and conflicts throughout the world appoint the destinies of the countries. The violation during civil wars and conflicts takes its toll on the civil population regardless of the reasons of the disputes.Even though the determination and punishment of human rights violations is considered in the scope of the judicial duty, the judiciary in a country in which a civil war or a conflict has taken place can not always easily perform its duty. In case, it is considered that the judiciary continued its duty fairly, the number of perpetrators of human rights violations who are tried before national courts will be less than that of the perpetrators of all human rights violations which will possibly cause an unsatisfying situation. Especially, in case widespread human rights violations occur, it will not be possible for the national courts to handle the excessive number of cases and punish all the perpetrators of violations.At this point, reaching the truth by the establishment of the truth commissions promises more hope. The truth commissions? drawing a picture of the human rights violations in a country and documenting the violations in its final report, following its researches in the country, play an important role while providing justice in a country.