Affective temperament and other factors as influences on vocational choice in a group of senior year high school adolescents in Turkey: A descriptive, cross-sectional field study

Abstract

Bu çalışmanın amacı meslek seçimine etki eden faktörler hakkında alanda çalışan uzmanlara ve lise öğrencilerine gerekli bilgileri sunmaktır. Temelde yeterli düzeyde teknik ve psikolojik destek alamamaları nedeniyle, Türkiye'de çok sayıda lise son sınıf öğrencisi ergen, meslek seçimi sürecinde ciddi psikososyal sorunlar yaşamaktadır. Bu açıdan çalışmamız, bir anlamda, konuyla ilgili sorunlara ilişkin bir çeşit koruyucu ruh sağlığı müdahelesi olarak kabul edilebilir. Araştırma örneklemi İstanbul'un değişik bölgelerinde öğrenim görmekte olan 694 adet lise son sınıf öğrencisi ergenden oluşmaktadır. Mizaç Değerlendirme Ölçeği (TEMPS-A) isimli ölçme aracı katılımcıların duyuşsal mizaç türlerini değerlendirmek amacıyla uygulanmıştır. Katılımcıların büyük çoğunluğu kendi ilgi ve yeteneklerini meslek seçimlerine etki eden en önemli faktör olarak belirtirmiştir. Öte yandan, anne ve babaların meslek seçimi hakkındaki düşünce ve önerileri en etkisiz faktör olarak saptanmıştır. Araştırma sonucunda ayrıca katılımcıların meslek seçimleri ile bazı sosyodemografik özellikleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bu sosyodemografik özellikler şu şekilde sıralanabilir: Cinsiyet, lisedeki öğrenim alanı, kardeş sayısı, anne babanın eğitim seviyesi, annenin çalışma durumu ve sosyoekonomik düzey. Ayrıca hipertimik mizaç özellikleri ile ?İktisadi,İdari Alanlar? mesleki seçimi arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. Benzer şekilde depresif ve hipertimk mizaç özellikleri ile ?Tıp ve Benzeri Alanlar?seçimi arasında ilişki bulunmuştur. Bunun yanında, ?Mimari ve Tasarım Alanları? mesleki seçimini yapan katılımcıların irritabl ve anksiyöz mizaca ilişkin alt ölçek puanları diğer katılımcılara göre oldukça yüksek çıkmıştır. Ek olarak, ?Mühendislik? mesleki seçimi ile hipertimik ve anksiyöz mizaç özellikleri arasında anlamlı ilişkiler vardır.

The purpose of this study is providing useful data about factors affecting vocational choice of adolescents for both professional helpers and students. Mainly due to the lack of satisfactory technical and psychological support by professionals in the field, large numbers of senior year high school students experience serious psychosocial problems during process of vocational choice in Turkey. In this respect, this descriptive study can be accepted as a part of preventive psychological intervention related to these potential problems. The sample of the present study consists of 694 senior year high school students from different districts of İstanbul. Turkish version of ?Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego Autoquestionnaire? (TEMPS-A) was administered in order to assess the affective temperament types of the subjects. According to the opinions of subjects, their interests and abilities are the most influential factors on their vocational choices. On the contrary, parents? opinions are considered as the least important factor. It was also found that there are significant relationships between vocational choices and some sociodemographic characteristics of the subjects: gender, study field in the high school, number of siblings, parents? level of education, mothers? work status, and socioeconomic status. Furthermore, hyperthymic temperament is found to be significantly related to ?Administrative Fields and Trade? as a vocational choice; similarly both depressive and hyperthymic temperaments are related to ?Medicine and Related Fields?; besides subjects who chose ?Architecture and Design Fields? had significantly higher irritable and anxious temperament scores than others. Additionally, ?Engineering? is found to be related to both hyperthymic and anxious temperaments.