Batılı gezginlerin İstanbul`u: 19. yüzyıl yazarlarına ekolojik bir bakış

Abstract

19. yüzyılda İstanbul'a gelerek gezi yazısı yazan Chateaubriand, Antoine Olivier, Charles Mac Farlane, Alphonse de Lamartine, Walter Colton, Julia Pardoe, Robert Walsh, Hans Christian Andersen, Gérard de Nerval, Théophile Gautier, Lady Emelia Hornby, Baronne Durand de Fontmagne, Herman Melville, Mark Twain, Edmondo de Amicis, Pierre Loti, Georgina Max Müller ve Knut Hamsun'ün anlatılarının çevreci yaklaşımla incelendiği bu çalışmada İstanbul halkının doğanın çeşitli öğeleriyle olan ilişkisi irdelenmiştir. Gezi yazılarında doğa ile ilgili öğelere sıklıkla yer veren bu yazarların anlatılarına bakıldığında şehrin doğasının kültürüne yansıdığını, şehirde yaşayan halkın doğayla iç içe bir yaşam algısına ve holistik bir bakış açısına sahip olduklarını görmekteyiz. Bu da o dönemde, bunları yazan yazarlar için alternatif bir yaşam biçimi, romantik değerlerle örtüşen bir ?doğa? algısı ve bütünleyicilik sunmaktadır. Ayrıca, çevreci edebiyat eleştirisinin romantik ekoloji, derin ekoloji, ekofeminizm ve şehir ekolojisi gibi alt dallarının çevre ile kurulan farklı ilişkiler arayışına doğa-kültür karşıtlığını içermeyen bir örnek olarak yanıt vermektedir.

The thesis aims to bring an ecocritical perspective to the travel narratives of Chateaubriand, Antoine Olivier, Charles Mac Farlane, Alphonse de Lamartine, Walter Colton, Julia Pardoe, Robert Walsh, Hans Christian Andersen, Gérard de Nerval, Théophile Gautier, Lady Emelia Hornby, Baronne Durand de Fontmagne, Herman Melville, Mark Twain, Edmondo de Amicis, Pierre Loti, Georgina Max Müller and Knut Hamsun, the Western writers who travelled to Istanbul during the nineteenth century. The analysis of relationships between the inhabitants of Istanbul and the elements of nature, between the human and non-human world, through these texts, provides a holistic approach to nature-culture and life-death dualisms and a perception of nature that coincides with the Romantic ideals. The study shows an alternative way of life and a different type of relationship with nature that occurred in the past. Thus it provides an answer for ecocriticism?s search for alternative lifestyles and can inspire such branches of ecocriticism as romantic ecology, deep ecology, ecofeminism and urban ecology.