Modern Kürt romanında bir kurucu yazar: Mehmed Uzun

Abstract

Bu yüksek lisans tezi, Mehmed Uzun'un Modern Kürt Romanı'nda kurucu bir yazar olarak rolünü incelemeyi amaçlamakta ve ?Mehmed Uzun modern Kürt romanını nasıl kuruyor?? sorusuna bir cevap aramaktadır. Oluşmakta olan bir dilde yazdığı için dili geliştirmesi, Kürt edebiyatı içinde yeni bir tür yarattığı için edebiyatı yenilemesi, kendi okuyucu kitlesini yaratması, yasak bir dilde ve tanınmayan bir kimlikle yazması, Uzun'un yazarlığına kuruculuk özelliği vermiştir. Çalışma, yazarın romanlarını temel alarak romancılığını öncelikle hangi gelenekler üzerine inşa ettiğini ve bu gelenekler ile nasıl bir ilişki kurduğunu ele almaktadır. İlk olarak Kürt yazınının, yani, Klasik Kürt edebiyatının ve 20. yüzyılın başında Kürt dilinde kaleme alınan edebiyat dergilerinin bir yazılı edebiyat geleneği olarak Uzun'un yazarlığında etkisi olduğu görülmüştür. İkinci olarak, dengbej anlatısı biçimindeki zengin Kürt sözlü geleneği, Uzun'a hem bir gelenek, hem de farklı bir romancılık inşa etmesi için yeni bir alan açmıştır. Üçüncü olarak, yazarın kendi sürgün deneyimi etrafında bir aidiyet ilişkisi kurduğu ve ağırlıklı olarak batı geleneğine ait olan sürgün edebiyatı, Uzun için bir edebi gelenek teşkil etmiştir. Bu geleneklerin üzerine modern bir yazarlık kurma yolunu seçen Uzun, aynı zamanda geleneği modernize etmektedir. Tez, üç gelenekten yola çıkan Uzun'un modern bir yazarlık deneyimi oluşturma noktasında, bu geleneklerle kimi zaman bağ kurma, kimi zaman bir kopuş yaşama yoluyla yeni, modern bir anlatıma ulaştığını göstermektedir.

This M.A. thesis aims to scrutinize Mehmed Uzun?s role as a founding author in the Modern Kurdish Novel and to answer the question ?How does Mehmed Uzun create the Modern Kurdish Novel?? Uzun?s authorship acquires a founding role for a number of reasons: firstly, the author promotes the Kurdish language by venturing to write in a becoming language, secondly he renews the literary tradition by creating a new genre in Kurdish literature, thirdly he creates his own readerhip from scrap, and finally he writes in an uprooted and prohibited language, and with an unrecognized ethnic identity. The thesis examines the traditions on which Uzun builds his novels and the relation he has with tradition. Primarily, Kurdish literature i.e., Classical Kurdish Literature and Kurdish literary magazines in the beginning of the 20th century are shown to have an influence on Uzun. Secondly, Kurdish oral tradition in the form of dengbej narrative provides Uzun not only with another literary tradition, but also with a new ground to base his novels on. Thirdly, exile literature which is mostly a western tradition, and one that Uzun associates himself with as a result of his own exilic experience makes up another literary tradition. Uzun chooses to establish a modern authorship built on these traditions, therefore he modernizes them, as well. The study addresses Uzun?s experience as a modern novelist who reaches a new mode of narrative either by a continuation of or by a rupture from these traditons.