The perception of translation in comparative literature from the 19th century onwards

Abstract

Bu çalışmanın amacı karşılaştırmalı edebiyatın bir çalışma alanı olarak ortaya çıktığı on dokuzuncu yüzyıldan günümüze uzanan süreçte Karşılaştırmalı Edebiyat'ın çeviri algısını ve çeviri metin kullanımına bakışını derinlemesine incelemektir. Bu amaç yaklaşık yüz elli yıllık bir dönem incelenmiş, önemli edebiyat figürleriyle çevirmenlerin bireysel söylemlerinden faydalanılarak çeviri etrafında oluşan baskın söylem tespit edilmiş ve Çeviribilim çerçevesinde değerlendirilmiştir.Karşılaştırmalı Edebiyat ile Çeviribilim ilişkisi ve bu ilişkinin doğurduğu kuramsal sorunsalların tanımlanması bu çalışmanın diğer bir amacıdır. Bu tanımlama kronolojik bir düzene dayalı olup her dönem kendi edebi dinamikleri açısından incelenmiştir. On dokuzuncu yüzyılda Romantik akım ve milliyetçi eğilimler; yirminci yüzyılda Biçimcilik, Yeni Eleştiri, Alımlama Estetiği, işlevselci ve dizgesel çeviri kuramları; yirmi birinci yüzyılda ise yapısalcılık sonrası, çokkültürlülük ve yapısöküm bölümlerin ana yapısını teşkil eden anahtar kelimelerdir.İnceleme sonucunda ortaya çıkan tablo, Karşılaştırmalı Edebiyatta on dokuzuncu yüzyıl ortalarından beri gözlemlenen elitizmin, yani yapıtların orijinal dillerinde okunması gerektiğini düşüncesinin yakın zamana kadar etkisini muhafaza ettiğini göstermektedir. 2000li yıllarda bu elitizmin bazı karşılaştırmacılar tarafından sorgulanması sonucunda disiplinin çeviri algısında olumlu değişiklikler olmuştur. Çalışmada göze çarpan bir diğer sonuç ise, edebiyat ve çeviri kuramlarının birbirlerini doğrudan etkilediği ve böylelikle edebiyat çalışmalarındaki çeviri algısını değişikliğe uğrattığını göstermektedir.

The aim of the present study is to investigate the perception of translation in Comparative Literature and its attitude towards translation use from the nineteenth century until today. In accordance with this purpose, a time span of approximately one and a half centuries has been explored and the dominant discourse on translation has been identified with the help of individual statements of major literary figures and translators, and with reference to Translation Studies.Definition of the relationship between Comparative Literature and Translation Studies and the resulting theoretical problems is the other purpose of the present study. This definition is based on a chronological order, with relevance to specific literary dynamics of each period. In the nineteenth century, Romantic and nationalist movements; in the twentieth century Formalism, New Criticism, Reception Theory, functionalist and systemic translation theories; and in the last period post-structuralism, multiculturalism and deconstruction are the key words constituting the major pillars of the chapters.The results show that elitist approach of Comparative Literature, namely the argument that literary works should be read in their original languages, from the nineteenth century onwards, has preserved its influence until recently. During the 2000s, questioning of this elitism by certain comparatists brought about a favourable change to this attitude. Another striking result is that literary and translation theories have affected each other giving rise to dramatic changes in the perception of translation in literary studies.