Adolesan dönem (14-19 yaş) beslenme, fiziksel aktivite ve obezite ilişkisi

Abstract

Obezite genel olarak vücudun yağ kütlesinin aşırı derecede artması ve sonucunda bireyin boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının istenilen seviyelerden çok yüksek olmasıdır. Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin önemli sağlık sorunları arasına girmiştir. Obezite oranı her geçen gün artmakla birlikte beraberinde önemli sağlık ve ekonomik sorunları getirmektedir. Ayrıca vücuttaki yağ kütlesinin artmasına bağlı gelişen hastalıklar kişinin yaşam kalitesini olumsuz olarak etkilenmektedir. Obezite birçok etkene bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Sanayileşmenin günlük yaşantımıza girmesi, birçok işlemin makineler tarafından yapılıyor olması insanları pasif bir hayata itmekte, beslenme ile alınan enerjinin harcanandan fazla olması, genetik ve hormonal etkenler, kullanılan ilaçlar ve uyku düzensizlikleri obezite oluşmasına neden olmaktadır. Gelişme dönemindeki çocuk ve ergenler de obezite açısından büyük risk altındadırlar. Bu araştırma, 14-19 yaş gurubu lise öğrencilerinin beslenme, fiziksel aktivite ve obezite ilişkilerini saptamak amacı ile 2014-2015 Eğitim ve Öğretim yılında yapılmıştır. Veri analizi olarak bilgisayarda SPSS programı, Mann-Whitney U analizi ve Ki Kare Testi uygulanmıştır. Öğrencilere beslenme alışkanlıkları, her bir öğünde aldıkları besin çeşitleri ve farklı ortamlardaki fiziksel aktiviteleri kapsayan bir anket uygulanmıştır. Araştırmaya İstanbul ilinde bulunan iki farklı lisenin öğrencileri katılmıştır. Araştırmaya 152 kadın ve 209 erkek olmak üzere toplamda 361 öğrenci katılmıştır. Araştırmaya katılan tüm öğrencilerin boy ve kilo ölçümleri sonrası BKİ (Beden Kitle İndeksleri) hesaplanmıştır. BKİ yaş ve cinsiyetlere göre sınıflandırılmıştır. Bu hesaplamaya göre obezite oranı kadınlarda %0,8 ve erkeklerde %3,9 toplamda %4,7'dir. Araştırma sonuçlarına göre obezitenin en sık görüldüğü yaş gurubu %28,8'lik oranla 15 yaş gurubudur. Öğün tüketimlerinde ise kahvaltı yapan adölesanların %59,2, öğle yemeği tüketenlerin %69,2 ve akşam yemeği tüketenlerin %85,3 oranında olduğu görülmüştür. Başka bir deyişle araştırmaya katılan adölesanların yarıdan fazlası düzenli olarak üç ana öğünü tüketmektedirler. Adölesanlar fiziksel aktivite yönünden incelendiklerinde; obez olanların zamanlarını daha çok bilgisayar başında ve kitap okuyarak geçirdikleri saptanmıştır. Obez olan ve olmayan adölesanlar birlikte değerlendirildiklerinde aralarında anlamlı bir fark olmadığı tesbit edilmiştir. Özetle araştırma sonucunda obezite oranı düşük bulunmuş, beslenme alışkanlıklarının ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının obeziteyi birebir etkilemedikleri görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Adölesan, Beslenme, Fiziksel Aktivite, Obezite

In general, obesity is having higher levels of body weight than the desired level for the height of the individual as a result of increased body fat mass. Today, obesity is among major health problems in developed and developing countries. Its rate increases each passing day and it brings about significant health and economic problems. Also, diseases that are caused by increased body fat mass affect the individual's quality of life. Obesity emerges due to many factors. With the industrialization that entered into our everyday lives, machines perform the heavy work and it pushes people to a passive life. Higher food energy intake than the individual spends, genetic and hormonal factors, medications and irregular sleep patterns lead to obesity. Children and adolescents, who are in there developmental periods, are in grave risk of obesity. This study is conducted to understand the relationships among diet, physical activity and obesity in high school students aged between 14 and 19 in 2014-2015 academic year. Mann-Whitney U and Chi-square tests were used to analyze the data in SPSS. A questionnaire about dietary habits, the types of food in each meal and physical activities in different environments was given to pupils. Pupils from two high schools in Istanbul province took part in the study. The sample consisted of 152 female and 209 male pupils, 361 participants in total. After measuring the height and weight of all participants, their BMIs (Body Mass Index) were calculated. BMIs were classified according to the age and sex of the participant. According to these calculations, the rate of obesity is 0.8% in females, 3.9% in males, and 4.7% in total. The highest rate of obesity is in 15-year-olds with a rate of 28.8%. As for the consumption of meals, 59.2% of adolescents had breakfast, 69.2% had lunch, and 85.3% had dinner. In other words, more than half of the adolescents surveyed regularly consume the three main meals. When the adolescents are studied in terms of their physical activity, obese participants were found to spend more time on computer and reading. There were no significant differences between obese and non-obese adolescents. In summury, the results of study showed that the rate of obesity was low, and that dietary habits and physical activity did not directly affect obesity. Keywords: Adolescent, Nutrition, Physical Activity, Obesity