Entelektüel sermayenin işletmelerin piyasa değeri üzerindeki etkilerinin analizi

Abstract

Bir firmanın değeri sadece maddi duran varlıkların değerinden oluşmaz. Maddi duran varlıklar yanında, maddi olmayan duran varlıklar da firma değerlemesinde değer yaratıcı unsurlar arasındadır. Günümüzde, işletmenin piyasa değeri ile defter değeri arasındaki fark birçok araştırmacı tarafından maddi olmayan varlıklar (entelektüel sermaye) olarak açıklanmaktadır. Evrensel bir tanımı olmamakla birlikte entelektüel sermaye, işletmenin sahip olduğu tüm maddi olmayan varlıkları içine alan, değere dönüştürülmüş bilgi olarak tanımlanmaktadır. Geleneksel işletme değerlemesi büyük ölçüde maddi varlıklara dayalı olarak yapılmakta ve günümüzde maddi olmayan varlık hükmündeki bilgi varlıklarına dayalı bir değerleme ve finansal analiz ihtiyacına tam olarak cevap verememektedir. Bunun bir sonucu olarak, entelektüel sermaye bileşenleri olan insan sermayesi, yapısal sermaye ve ilişkisel sermaye unsurları işletme mali tablolarına tam anlamıyla yansıtılamamaktadır. Bu çerçevede, geleneksel muhasebe sisteminin kullanılması sonucu hesaplanan firma değeri işletmenin gerçek değerini yansıtmaktan oldukça uzaktır. Bu nedenle, entelektüel sermayenin önemli bir unsur haline gelmesi ile günümüzde entelektüel sermayenin ölçülerek muhasebe sistemine yansıtılması (raporlanması) gerçek firma değerinin tespit edilmesi açısından kaçınılmaz olmuştur. Entelektüel sermayenin ölçümü, soyut varlıklardan oluşması ve işletmelere göre farklılık göstermesi nedeniyle, maddi varlıklara göre oldukça zor ve karmaşıktır. Bu zorluğu aşmak için günümüzde entelektüel varlıkların ölçülmesine yönelik çabalar gittikçe artış göstermiş ve gerek işletme düzeyinde gerekse unsurlar düzeyinde ölçüm ve değerleme modelleri geliştirilmiştir. Entelektüel sermayeyi ölçme yöntemleri sayesinde entelektüel sermayeyi ölçmek ve dolayısı ile yönetmek mümkün hale gelmiştir. Bu durum ise geleneksel değerleme yöntemlerine nazaran, işletmelerin gerçek değerinin daha doğru tespit edilmesine ve akabinde işletme değerinin arttırılmasına katkı sağlamıştır.Bu çalışma ile günümüzde işletme yönetiminde büyük bir öneme sahip olan entelektüel sermayenin işletmelerin piyasa değeri üzerindeki etkisi uygulamalı bir örnek üzerinde analiz edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Entelektüel Sermaye, Entelektüel Varlık, Entelektüel Mülkiyet, Firma Değeri, Değerleme Yöntemleri, Değerleme Yaklaşımları

The value of a company does not only consist of the value of tangible assets. In addition to tangible fixed assets, intangible assets are also among the value creators during company valuation. Nowadays, the difference between the market value and book value of the enterprise is explained by many researchers as intangible assets (intellectual capital). Although there is no universal definition, intellectual capital is defined as information which is converted into value and includes all the intangible assets of the enterprise.Traditional company valuation is largely based on tangible assets and cannot fully respond to the need for valuation and financial analysis based on intangible assets. As a result, the components of intellectual capital which consist of human capital, structural capital, and relational capital are not fully reflected in the companies' financial statements. In this context, the company value which is calculated through traditional accounting system is far from reflecting the real value of the enterprise. For this reason, along with the intellectual capital becoming an important element, nowadays measuring the intellectual capital and reporting it to the accounting system has become inevitable in terms of determining the real company value.The measurement of intellectual capital is more difficult and complex than tangible assets. Because it consists of intangible assets and differs according to enterprises. In order to overcome this challenge, efforts to measure intellectual assets have increased gradually. Measurement and valuation models have been developed both at the business level and at the elements level. Thanks to the methods of measuring intellectual capital, it has become possible to measure and manage intellectual capital. This situation contributed to the more accurate determination of the real value of the enterprises compared to the traditional valuation methods and then to increase the value of the enterprise.With this study, the effect of intellectual capital, which has a great importance in business management, on the market value of enterprises has been analyzed on a practical example.Key Words: Intellectual Capital, Intellectual Asset, Intellectual Property, Company Value, Valuation Methods, Valuation Approaches