Hamza-name (10.cilt)inceleme-metin-sözlük

Abstract

Türk Edebiyatı'nın anlatıları arasında önemli bir yere sahip olan Hamza-nâme, sözlü kültür değerlerini taşıyan bir üründür. Türk toplumunu bağlayan maddi manevi temel güçlerin köklü tarihine ışık tutan Hamza-nâme; ideallerini, yaşam tarzlarını, düşünce dünyalarını ve inançlarını üzerlerinde taşıyan üstün vasıflarla donatılmış örnek kişiler etrafında cereyan etmektedir.Çoğu kaynaklarda destanlarımız, İslâmiyet öncesi ve sonrası olmak üzere iki gruba ayrılarak incelenmektedir. Hamza-nâme'nin 10. cildi üzerinde çalıştığımız eser, teması bakımından İslâmiyet'i kabul etmelerinden sonra oluşan Türk kültür kodlarını bünyesinde toplayarak meydana getirilmiş seçkin bir eserdir. Önceden beşeri bir mücadele ön safada tutulurken İslâmiyet'in kabul edilmesiyle beraber dini motifler, kendini göstermeye başlamıştır. Dinin ön plânda olduğu, bu anlatıda merkezdeki kahraman Hazret-i Hamza yer alırken, tehlikeli durumlarda yardım eden oğlu ya da dostluk kurduğu yaveri gibi er karakterler meydana çıkar. 14. yüzyılda Türkler cephesinde teşekkül eden Hamza-nâme; Türkiye Türkçesinin oluşumuna ve tarihi gelişimine kaynaklık eden Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait olduğu kabul edilir. Bu dönemde, destan anlatıcısı tarafından idealize edilmiş Hazret-i Hamza üzerinden yeni nesli hem eğlendirme hem de eğitme amacı taşıyarak toplumda sevilen konulardan biri haline gelmiştir. Çalışmamıza konu olan eser Eski Anadolu Türkçesi ile mensur olarak yazılmış edebi türün bir örneğidir. Çalışmamızı temellendirdiğimiz nüsha, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Nadir Eserler Kütüphanesi, Nd. 2496 numarada kayıtlı nesih yazı ile harekesiz şekilde yazılmıştır. Anahtar Kelimeler: Hamza-nâme, Hamzavî, Eski Anadolu Türkçesi, 14. Yüzyıl, destansı hikâye.

`Hamza-nâme` which has an important place among the narratives of Turkish literature, is a product that carries values the cames of oral culture `Hamza-nâme` sheds light on the deep-rooted history of the material, spiritual fundamental forces interesting Turkish society, and takes place around the exemplary individuals who are aqupied with superior qualities that carry their ideals, lifestyles and beliefs.In most sources, our epics are examined by dividing two groups before and after Islam. The work we have worked on in the 10th of Hamza-nâme is an outstanding work which has been created by gathering the Turkish culture codes that were formed after they accepted Islam. Before, while humane struggle was held at the forefront, religious motifs began to be manifested with the adaption of Islam. In this narrative where religion is at the forefront, while Hazrat Hamza who is the central hero, takes place, there emerged many characters like his son or aide and they help him during him dangeraus situation.`Hamza-nâme` which emerges in Turks'side in 14th century it is accepted belonging to the old Anatolion Turkish period which is a resource to formation and historic development of Turkish. In this period, it has become one of the popular subjects in the society by aiming both to entertain and educate the new generation through the idealized Hazrat Hamza.The work which subject matter of our study is an example of the literary genre written in prose in the old Anatolion Turkish the copy, based on our study, was written in a non-motion with the naskh article which register in Nd. 2496 number, Istanbul university. Faculty af literature, Nadir works library.Key words: Hamza-nâme, Hamzavi, Old Anatolion Turkish, 14th century, epic narrative.